نمونه سوالات دین و زندگی چهارم دبیرستان با پاسخ
درس اول
1 – آیه های زیر را ترجمه کرده و دو پیام برای آن بنویسید .
یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هوالغنی الحمید
......ای مردم..... شما نیازمندان خداوند هستید .....خدا بی نیاز و ستوده است
2 – نیازمندی جهان به خداوند را با استدلالی توضیح دهید .
مقدمه اول : ما و این جهان پدیده هستیم و وجودمان از خودمان نیست .
مقدمه دوم : موجوداتی که وجودش از خودش نباشد برای موجود بودن نیازمند دیگری است
نتیجه : پس ما در این جهان در پیدایش و در بقا نیازمند خدا هستیم که ما را پدیدآورد .
3 – آیا نیازمندی موجودات به خداوند فقط به مرحله ای پدیدار شدن اختصاص دارد ؟
پاسخ خود را با ذکر مثال توضیح دهید
خیر –بلکه در تمام مراحل هستی و زندگی به او نیازمندند . رابطه ی وجود داشتن ما با وجود خداوند مانند پرتو های نور با منبع آن است. همانطور که اگر رابطه ی نور با منبع آن قطع شود اثری از نور باقی نمی ماند اگر رابطه ی جهان با خدا قطع گردد دیگر اثری از جهان باقی نخواهد ماند .
4 – چرا قرآن کریم خداوند را غنی و سایر مخلوقات را فقیر خوانده است ؟
هرچه انسان در کسب کمالات پیش رود نسبت به دیگران غنی تر و کامل تر می شود اما نسبت به خداوند همچنان فقیر است زیرا خود و همه ی کمالاتش از خدا سرچشمه میگیرد .
5 – انسان هر قدر به معنای حقیقی کامل تر می شود ...فقر و نیازمندی... خود به خداوند را بهتر درک میکند و ... بندگی و عبودیتشان.... در پیشگاه خداوند قویتر و بیشتر می شود .
6 – ذات نایافته از هستی بخش کی تواند که شود هستی بخش
این شعر چه پیامی دارد ؟
هر چیزی که وجودش از خودش نباشد برای موجود بودن نیازمند به دیگری است
7 – هیچ یک از پدیده ها نمی توانند به خلق متکی و از غیر خود بی نیاز باشند .
صحیح غلط *
8 – پیام آیه شریفه (( و یات به خلق جدید )) کدام مورد است ؟
الف ) حیات مجدد انسان ب ) ارسال انبیاء الهی * ج ) خلق موجودات د) عدل الهی
9 – کدام انسان فقر خود به خدا را بهتر درک می کند ؟
الف ) هرچه در کسب کمالات بیشتر پیش رود* ب ) هر چه دردمند تر و محتاج تر باشد
ج ) خود را با سایر مخلوقات مقایسه کند د ) همه ی موارد
10 – کدام عبارت صحیح است ؟
الف ) هر چیزی برای موجود بودن نیازمند به دیگری است
* ب ) ما و مجموعه جهان در پدید آمدن نیازمند به دیگری هستیم
ج ) ذات ما و اشیای موجود در عالم مساوی با موجود بودن است
د ) نیازمندی موجودات به خداوند فقط به مرحله پدیدار شدن اختصاص دارد
11 – اگر موجود جزء ذات ما قرار داشت ، آنگاه می توانستیم باشیم و می توانستیم نباشیم
صحیح غلط *
12 – عبارت الله نورالسماوات و العرض بیانگر چیست ؟
اگر اثری از نور وجود روشنایی هستی در آسمانها و زمین مشاهده می شود از خداوند است .
درس دوم
1 – توحید یعنی چه ؟
به معنای یگا نگی و بی همتایی است .
2 – مراتب توحید نظری را نام برده و یکی را به دلخواه تعریف کنید ؟
1- توحید ذاتی 2- توحید افعالی 3- توحید صفاتی
3 – توحید ذاتی یعنی چه ؟ توضیح دهید .
منظور از توحید ذاتی این است که خداوند در ذات خود یکتاست و تنها ذاتی است که از هیچ جهتی به هیچ موجودی نیازمند نیست او تنها مبدا و خالق جهان است . موجودات همه از او هستند و او از چیزی بوجود نیامده است .
4 – یک دلیل بر اثبات توحید ذاتی بنویسید ؟
اگر چند مبداء و چند خالق برای جهان تصور کنیم هرکدام از آنها را محدود و ناقص فرض نموده ایم زیرا هر یک از خدایان کمالاتی را باید داشته باشند که دیگری آن کمالات را ندارد وگر نه همگی عین همدیگر می شوند و دیگر و چند خدا نیستند ، چنین خدایان ناقصی نیازمند هستند و هر یک به خالق کامل و بی نیازی احتیاج دارد که نیاز او را بر طرف نماید ، در حالی که خدا آنجوری است که نیازمند نباشد پس خدا به معنای موجود بی نیاز فقط یکی باید باشد
5 – توحید افعالی را تعریف کرده و شاخه های آن را نام ببرید .
خداوند برای اداره جهانی که خود آفریده نیاز به هیچ یک از مخلوقات خود ندارد ، همچنین هیچ مخلوقی در کارهای خویش بی نیاز و مستقل از خدا نمی تواند عمل کند زیرا هر موجودی هر چه دارد از خدا دارد . هر فعلی و هر کاری در جهان متکی به نیرو و قدرت خداست و همه آثاری که از مخلوقات ظاهر می شود به اذن واراده اوست .
1 – توحید در مالکیت 2 – توحید در ولایت 3- توحید در ربوبیت
6 – وقتی می گوییم شفا بخشی دارو از خداست ، منظور چیست ؟
که این قدرت و اراده خداوند است که سبب می شود دارو در شفابخشی انسان تاثیرگذار باشد
7 – شرک افعالی یعنی چه ؟ با ذکر نمونه ای توضیح دهید
اگر کسی تصور کند که مخلوقات در افعال و کارهای خود مستقل از خدا عمل می کنند و خداوند برخی از کارهای جهان را به مخلوقات خود واگذار کرده گرفتار این نوع از شرک شده است . گاهی شرک افعالی بطور مخفی و پنهان وارد اندیشه ی برخی انسانها می شود . بطور مثال : کسی که فکر کند آب و دارو در رفع تشنگی و شفابخشی مستقل از خداوند تاثیر می گذارند به شرک خفی دچار شده است .
8 – توحید صفاتی یعنی چه ؟
به این معناست که میان ذات خداوند و صفات او و میان صفاتش با یکدیگر جدایی و یگانگی نیست و صفاتش عین ذاتش می باشد .
9 – توحید در ربوبیت را توضیح دهید .
(( رب )) آن صاحب اختیاری است که تدبیر امور به دست اوست . خداوند تنها مالک و ولی جهان است ، بطور طبیعی ، تدبیر و پرورش همه ی مخلوقات را در اختیار دارد . اوست که مخلوقات جهان را تدبیر میکند و بسوی آن مقصدی که برای آنها معین فرموده است ، هدایت می کند و به پیش می برد .
10 – عالی ترین مرتبه توحید از دیدگاه امام علی ...توحید صفاتی... است .
11 – آیه شریفه (( افرایتم ما تحرثون ، انتم تزرعونه ام نحن الزارعون )) اشاره به کدام توحید دارد ؟
الف ) ذاتی ب ) مالکیت *ج ) ربوبیت د ) ولایت
12 – عبارت قرآنی (( ما لهم من دونه من ولی )) بیانگر کدام مرتبه ی توحید است ؟
توحید در ولایت
13 – آیه شریفه (( قل هو الله احد )) به کدام مرتبه توحید دارد ؟
الف ) صفاتی *ب ) ذاتی ج ) افعالی د ) عملی
14 – کدام عبارت صحیح است ؟
الف ) خداوند بخشی از ولایت خود را به پیامبر (ص) واگذار کرده است .
ب ) مالکیت انسانها در کنار مالکیت خداوند است
ج ) هرگونه تصرف در جهان حق خداوند و شایسته اوست .*
د ) فرد تدبیر و مدیریت خود و مخلوقات را اصل و اساس برنامه ریزی قرار دهد .
15 – کدام گزینه بیانگر توحید در ربوبیت است ؟
الف ) انسان در کنار تدبیر الهی برای تدبیر خود حسابی جدا باز کند .
ب ) انسان نقش تدبیر و مدیریت خداوند را فراموش کنید
ج ) موجودات و به خصوص انسان قدرت پرورش و تدبیر ندارند
د ) انسان و تدبیرش همه از آن خدا و تحت تدبیر اوست .*
16 – اعتقاد به خدایان متعدد ..................... به چشم می خورد
الف ) در اکثر جوامع گذشته
ب ) در برخی جوامع *
ج ) در جوامعی که آیین الهی داشته اند
د ) همه ی موارد
17 – کدام عبارت یا آیه بر توحید افعالی دلالت ندارد .
الف ) ولن یکن کفوا احد* ب ) مالهم من دونه من ولی ج ) ولم یکن له شریک فی الملک د ) لا حول ولاقوۀ الا با الله العلی العظیم
18 – اعتقاد به اینکه تنها وجود مستقل خداست بیانگر .................... است .
الف ) توحید افعالی ب ) توحید صفاتی ج ) توحید عملی *د ) توحید ذاتی
درس سوم
1 – آیه زیر را ترجمه کنید و یک پیام برای آن بنویسید ؟
ان الله ربی و ربکم فاعیدوه هذا صراط مستقیم
ترجمه : همانا خدا پروردگار من و پروردگار شماست پس او را بپرستید این راه مستقیم است .
پیام : توحید عملی نتیجه توحید افعالی است
2 – پیام آیه شریفه « لیعبدوا الهاً واحداً ؛ فقط خدای یگانه را بپرستید » را بنویسید
بیانگر توحید عملی در بعد اجتماعی است پیام : دعوت به توحید عملی همراه با نفی طاغوت
3 – چگونه توحید ذاتی و افعالی ما را به توحید عملی می رساند ؟
پس از شناخت خداوند به عنوان تنها مبداء و آفریننده جهان و تنها سرچشمه خوبیها و زیباییها و آگاهی به اینکه او تنها مالک ، سرپرست ، اداره کننده و تنها تکیه گاه و پشتیبان جهان است ، این نتیجه به دست می آید که تنها وجود شایسته پرستش و اطاعت یعنی تنها معبود واقعی انسانها خداست .
4 – بر چه مبنایی اطاعت از پیامبر و جانشینان او لازمه توحید عملی است ؟
زیرا حکم و فرمان الهی از طریق رسول خدا (ص) و جانشینان بزرگوار آن حضرت به مردم می رسد و بدون تبعیت و اطاعت از آنان اطاعت از خداوند ممکن نیست
5 – نقطه مقابل « توحید عملی » چیست ؟ نام برده و مراتب ان را بنویسید .
شرک عملی – شرک جلی ( آشکار ) – شرک خفی ( پنهان )
6 – شرک جلی و شرک خفی را با ذکر نمونه تعریف کنید ؟
پرستش غیر خداست که به آن شرک جلی گفته می شود – پرستش بتها ، مجسمه های سنگی یا هر چیزی غیر از خدا
انسان به جای تبعیت از خداوند و کسب رضایت او از هوای نفس خود یا دیگری اطاعت کند و کارهایش را برای رسیدن به خواسته های نفسانی و یا خوش آمد دیگران انجام دهد این نوع از شرک را که حتی برای یک مسلمان و مومن هم می تواند رخ دهد شرک خفی می گویند – کسی که فکر کند آب و دارو در رفع تشنگی و در شفابخشی مستقل از خداوند تاثیر می گذارند دچار شرک خفی شده است .
7 – بعد اجتماعی توحید عملی را تعریف کنید ؟
به معنای یگانه و یکپارچه شدن نظام اجتماعی در جهت خداوند و اطاعت همه جانبه از اوست
8 – تشابه بعد فردی و بعد اجتماعی توحید عملی را توضیح دهید ؟
اگر کسی که در مسیر توحید عملی گام بردارد به شخصیتی متوازن ، متعادل و زیبا می رسد ، در جامعه ای نیز که در مسیر توحید حرکت کند نه تنها ستمگران و مردم حاکم نمی شوند بلکه روابط فرهنگی و مناسبات اقتصادی نیز به تعادل ، توازن ، هماهنگی و انسجام می رسد و به جامعه ای زیبا تبدیل می شود و عدالت اجتماعی در همه ابعاد آن واقعیت می یابد .
9 – شخصیت انسان مشرک را توصیف کنید و تشبیه قرآن را در این باره بنویسید ؟
از آنجا که انسان مشرک تحت سلطه تمایلات و خواسته های متضاد نفسانی خود و دیگران قرار دارد فردی است چند شخصیتی با جهتگیری های متفرق و سمت و سو های پراکنده و در خدمت معبود های گوناگون که هر کدام از این معبودها او را به سویی می کشند و درونش ستیزه ای پایان ناپذیر به وجود می آورند و آرامشش را سلب می کنند .
از دیدگاه قرآن انسان مشرک به فردی تشبیه شده است که باید به چند نفر خدمت کند و هر کدام در آن واحد به او فرمان دهند
10 – امروز پرستش بتها در میان ملتهای متمدن جایگاه ندارد.
صحیح * غلط
11 – بت پرستی و شرک در روزگار ما منسوخ شده است
صحیح غلط *
12 – دو مورد از عواملی را که موجب شده که در عصر جدید
13 – کدام جمله بیانگر توحید عملی در بعد اجتماعی است .
الف ) انسان در امیال و استفاده از زیور آلات فرمان خدا پیش می گیرد
*ب ) روابط فرهنگی و مناسبات اقتصادی به توازن و هماهنگی برسد
ج ) شخص کارهای خود را بر محور خدا تنظیم کند
د ) حاکمان گوناگون در سطوح جامعه مسلط باشند و مسالح خود را بخواهند
14 - ...توحید...... محور زندگی دینی و ...شرک...... محور زندگی غیر دینی است
15 – عبارت قرآنی « واجتنبوا الطاغوت » چه پیامی دارد ؟
الف ) امر به توحید عبادی ب ) امر به توحید نظری
ج ) نهی از شرک نظری * د ) نهی از شرک عملی
16 – اطاعت ازغیر خدا و انجام کارها برای رضایت دیگری ، بیانگرکدام یک از مراتب شرک است ؟
الف ) شرک افعالی ب ) شرک ذاتی
ج ) مرتبه اول شرک عملی *د ) مرتبه دوم شرک عملی
17 – کدام یک از مراتب توحید در اعمال و رفتار انسان است ؟
*الف ) توحید در عبادت ب ) توحید صفاتی ج ) توحید نظری د ) توحید افعالی
18 – کدام یک از عبارات نماز بیانگر توحید عملی است ؟
الف ) هوالواحد القهار *ب ) ایاک نعبد و ایاک نستعین ج ) قل هوالله احد د ) الله الصمد
19 – در صورتی توحید نظری میوه خود را می دهد که ...................
الف ) شناخت از توحید عملی در ذهن تثبیت شود
* ب ) اعتقاد به توحید ذاتی و افعالی در قلب تثبیت شود
ج ) اعتقاد به توحید عملی در قلب تثبیت شود
د ) شناخت از توحید ذاتی و افعالی در ذهن تثبیت شود
20 – در زندگی انسان امروز بیش از همه کدام مرتبه از توحید مورد غفلت قرار گرفته است ؟
الف ) توحید ذاتی ب ) توحید صفاتی * ج ) توحید عملی د ) توحید نظری
21 – کدام یک از مراتب شرک ممکن است برای فرد مسلمان و مومن رخ دهد ؟
الف ) شرک ذاتی ب ) مرتبه اول شرک عملی
ج ) شرک در مالکیت *د ) مرتبه دوم شرک عملی
22 – مهمترین شعار اسلام چیست ؟ کلمه لااله الاالله
23 – کلمه لااله الاالله بر دارنده توحید .....نظری....... و توحید .....عملی....... می باشد
24 – به چه دلیل کلمه لااله الاالله بیشتر بر توحید عملی می باشد ؟
زیرا مهمترین شعار اسلام و جامع همه ابعاد توحید است و در بردارنده همه ابعاد شخصیتی یک انسان موحد است
25 – عبارت ....لااله الاالله........ در بر دارنده همه ابعاد شخصی یک انسان موحدمی باشد
درس چهارم
1 – خداوند از ما می خواهد به بندگی خدا درآییم ، این خواست را خداوند ................
الف ) با وسوسه های شیطان تحقق می یابد
*ب ) با گرایش فطری در ما و تحقق به وسیله ی پیامبران الهی و کتاب آسمانی
ج ) با نفس اماره و شیطان عملی می کند د ) همه ی موارد
2 – معنای یگانه شدن انسان برای خدا چیست ؟ اخلاص در بندگی
3 – چهار مورد از آثار و ثمرات توحید عملی در زندگی انسان را بنویسید
1 – احساس اطمینان و آرامش روانی 2- زندگی سالم و به دور از فساد 3 – احساس لذت واقعی از زندگی خود 4- نجات از اضطراب ها و دغدغه ها
4 – چهار مورد از برنامه های رسیدن به حقیقت بندگی را نام ببرید
1 – تقویت روحیه حق پذیری 2 – افزایش معرفت به خداوند
3- راز و نیاز با خداوند و کمک خواستن از او 4- یاد معاد و روز حساب
5 – افراد حق پذیر چگونه افرادی هستند ( سه ویژگی برای آنان بنویسید )
1 - افراد حق پذیر تابع دلیل هستند و وقتی عقل آنان حقیقتی را یافت به دنبال آن می روند
2 - تسلیم حقیقت می شوند
3 - به آسانی وارد مسیر بندگی می شوند به سرعت راه موفقیت را می پیمایند
6 – کدام مورد از ثمرات توحید عملی نیست ؟
الف ) احساس لذت واقعی از زندگی ب ) احساس اطمینان و آرامش روانی
*ج ) از خود بیگانگی د ) زندگی سالم و به دور از فساد
7 – اولین قدم برای ورود به بندگی و صراط مستقیم ...................... است .
الف ) اهتمام به عمل صالح ب ) یاد معاد و روز حساب
*ج ) تقویت روحیه ی پذیری د ) افزایش معرفت به خداوند
8 – پیام آیه ( عنکبوت – 69 ) « کسانی که در راه ما به تلاش و مجاهدت بپردازند ،
قطعا راه های خود را به ایشان می نمایانیم » کدام گزینه درست است ؟
الف ) امداد خداوند به تمام مردم *ب ) عنایت و هدایت الهی شامل بندگان مومن
ج ) روگردانی خداوند از غیر مومنان د ) وعده ی الهی به امداد و هدایت انبیاء خود
9 – چگونه توجه مداوم به معاد و روز حساب موجب تقویت عبودیت در انسان می شود ؟
توجه به این حقیقت که همه ی ما حقیقت جاودانه ای در پیش داریم که کیفیت و چگونگی آن
در همین جهان بدست خود ما تعیین می شود .
10 – دعوت قرآن کریم به تفکر و تعقل در آیات و نشانه های الهی به مقصود ...معرفت و ایمان به خداوند....است.
11 – چگونه افزایش معرفت درتوحید نظری موجب افزایش عبودیت و بندگی مامیشود؟توضیح دهید
به هر میزان که معرفت و ایمان ما به خداوند بیشتر شود و او را عمیق تر بشناسیم انگیزه ی ما برای عبودیت و بندگی نیز افزایش می یابد .
12 – در میان مناجات ها و راز و نیازها ....نماز.... جایگاه ویژه ای دارد
13 – خداوند خطاب به ........... انجام .......... را برای تقویت حضور او یادآوری می کند
الف ) پیامبر اکرم (ص) – جهاد ب ) حضرت نوح (ع) – نماز
ج ) حضرت موسی (ع) – نماز* د ) حضرت ابراهیم (ع) – جهاد
14 – انسان چگونه می توانددارای شخصیت یگانه و یکپارچه در جهت عبودیت و پرستش خدا باشد ؟
زمانی که تمام جهت گیری زندگی سمت و سویی الهی داشته باشد و تمام کارها را فقط برای رضای خدا و تقرب به او انجام دهد و هوای نفس شیطان در وجودش نباشد .
15 – پیام آیه شریفه « ان الله هو ربی و ربکم فاعبد و هذا صراط مستقیم » را بنویسید
حقیقت صراط مستقیم و دین الهی بندگی خداوند و عبودیت است .
16 – هدف نهایی که توحید عملی ، انسان را به آن می رساند چیست ؟
الف ) بهشت ب ) قرب الهی* ج ) بندگی د ) تسلیم
17 – بندگی خدا به صورت یک گرایش ............. در درون انسانها وجود دارد و خداوند به وسیله ............. ما را به سوی آن راهنمایی نموده است .
الف ) فطری – هدایت تکوینی* ب ) غریزی – اراده خود
ج ) پیامبران الهی و کتابهای آسمانی د ) غریزی – هدایت تکوینی
18 – هر عملی دارای چند جزء می باشد ؟ نام برده و تعریف کنید
دو جزء – اول : نیت که به آن هدف یا قصد نیز می گوییم . دوم : شکل و ظاهر عمل
19 ) حسن فاعلی بر حسن فعلی تقدم دارد . صحیح* غلط
20 – نمونه بارز انسان مخلص از دیدگاه قرآن کیست ؟ چرا ؟
زیرا به درجات بالای اخلاص رسیده بود و توانست در مقابل وسوسه های شیطانی زلیخا همسر عزیز مصر ایستادگی کند .
درس پنجم
1 – توبه گناه را به کمک ....ایمان و عمل صالح .... و ...گناهان را.... به حسنات تبدیل می سازد .
2 - ................. موجودی است که توانایی ایستادن در برابر موانع خارجی و تمایلات درونی را دارد .
الف ) حیوان ب ) گیاه ج ) انسان* د ) همه موارد
3 – قیام انسان علیه خود با کدام ویژگی او ارتباط دارد ؟
الف ) تعقل ب ) بی نهایت طلبی او ج ) اختیار* د ) گرایش به نیکی ها
4 – خداوند برای رسیدن ما به رستگاری و سعادت چه الطافی نموده است ؟
او با لطف و مهربانی بی پایان خود همه ی ابزارهای رستگاری و کمال را برای ما مهیا ساخته و کوچکترین همت ما را با پاداش های بزرگ پاسخ می دهد
5 – چگونه چراغ عقل و فطرت آدمی به خاموشی می گراید ؟
گاهی آدمی حرمت خدای خود را می شکند گام در ناسپاسی می گذارد و خود را به گناهانی آلوده می کند و از مسیر رستگاری دور می شود . گاهی نیز حرمت شکنی به تدریج افزایش می یابد و دامنه ی گناه آنچنان گسترده می شود که چراغ عقل و فطرت به خاموشی می گراید در این صورت جهت الهی زندگی عوض می شود و آدمی پشت بخدا بسویی که شیطان وسوسه اش میکند قدم بر می دارد .
6 – از پرتگاههای خطرناک سقوط در وادی ضلالت ....................
الف ) عدم اعتراض عقل ب ) بیزاری از شخصیت آلوده * ج ) توجیه گناه د ) همه ی موارد
7 – شدت تخریبی گناهان ..یکسان نیست، برخی گناهان تاثیرشان ضعیف و برخی شدید تر است....
8 – چهر مورد از گناهان بزرگ را بنویسید
1- دروغ 2- ظلم به مردم 3- پذیرش ظلم و پشتیبانی از ظالم
4- کسب مال حرام 5- فساد های اخلاقی 6- تهمت
9 – گناهان :
الف ) زندگی دنیایی فرد را نابسامان می کنند ب ) در نسل های آینده او اثر می گذارد
ب ) عذاب های شدید اخروی را در پی دارد *د ) همه موارد
10 – توبه را تعریف کنید بازگشت بسوی خدا و انجام عمل صالح
11 – اصطلاح توبه در قرآن فقط برای انسانها به کار رفته است . صحیح غلط *
12 – آیه ی زیر را ترجمه نموده و پیام آن را بنویسید .
فمن تاب من بعد ظلمه و اصلح فان الله یتوب علیه ان الله غفور رحیم ...پس هر کس توبه کند بعد از ستم کردنش .... و به اصطلاح ...پس بدرستی که خداوند توبه ی او را می پذیرد ؛ همانا خداوند آمرزنده ی مهربان است ....
پیام : انسان گناهکار با انجام توبه می تواند از لطف الهی برخوردار شود .
13 – با توجه به آیه ی فوق بین گناه و غفران چه مراحلی باید طی شود .
الف ) سه مرحله : توبه – جبران – اصلاح ب ) دو مرحله : توبه – اصلاح
ج ) سه مرحله : توبه – پشیمانی از ظلم – اصلاح* د ) دو مرحله : توبه – آمرزش
14 – گناه آلودگی است و توبه ....پاکی از آلودگیها..... است .
15 – توبه صرفا یک کار ظاهری و لفظی است و ممکن است به تحول درونی بیانجامد .
صحیح غلط*
16 – با توجه به کلام امام علی (ع) توبه دارای چه مراحلی است ؟ نام ببرید
1- پشیمانی از گذشته 2- تصمیم بر عدم بازگشت به گناه
3- جبران حقوق ضایع شده ی مردم 4- جبران حقوق الهی
17 – اولین مرحله توبه .............. است
الف ) تصمیم بر عدم بازگشت به گناه ب ) جبران حقوق ضایع شده
ج ) توبه ی اجتماعی *د ) پشیمانی از گذشته
18 – قدم دوم توبه را نام برده و توضیح دهید
-تصمیم بر عدم بازگشت به گناه – قدم دوم در توبه آن است که شخص تائب ، تصمیم جدی به ترک گناه بگیرد . اظهار ندامت ظاهری و گفتن کلمه ی استغفار در حال تکرار گناه نه تنها پذیرفته نیست بلکه استغفار را بی خاصیت می کند .
19 – با انجام چه مراحلی عادت به گناه از بین می رود
پشیمانی از گذشته – تصمیم بر عدم بازگشت به گناه
20 – حقوق مردم بر انسان چند نوع است و کدام مهم تر است ؟ چرا ؟
2 نوع است حقوق معنوی و حقوق مادی که حقوق معنوی مهمتر از حقوق مادی است . اگر با دروغ ، غیبت و تهمت آبروی انسانی ریخته شده ، اگر قلب پدر یا مادری بر اثر بی حرمتی فرزندی شکسته شده ، اگر با توزیع کتاب یا فیلم گمراه کننده ، فساد و تباهی در جامعه گسترش یافته ، اگر رفتار ناپسند برخی افراد سبب بدبینی دیگران به دین شده در واقع حقوق معنوی افراد ضایع شده است و باید فرد توبه کننده با تمام وجود به جبران حقوق از دست رفته بپردازد .
21 – فرد تائب در رابطه با حقوق الهی چه وظیفه ای دارد ؟
کوتاهی های خود را در پیشگاه خداوند جبران کند برای مثال نمازها یا روزه های از دست داده را قضا کند و عبادت های ترک شده را به جا آورد .
22 – نمونه هایی از گناهان اجتماعی را نام ببرید
ربا خواری – رشوه گرفتن – بی توجهی به عفاف و پاکدامنی
– ظلم کردن و ظلم پذیری و اطاعت از غیر خدا –
23 - توبه دارای چند بعد است ؟ نام ببرید دو بعد 1- فردی 2- اجتماعی
24 – توبه و اصطلاح اجتماعی در چه صورتی نیاز است ؟
اگر جامعه ای در برخی ابعاد از مسیر توحید و اطاعت از خداوند خارج شود نیازمند بازگشت به مسیر توحید و اصلاح اجتماعی است .
25 – راه اصطلاح و معالجه ی جامعه از بیماریهای معنوی چیست ؟ و اگر این وظیفه انجام نگیرد چه آثاری دارد ؟
انجام وظیفه ی امر به معروف و نهی از منکر است - گناهان اجتماعی قویتر و محکم تر می شوند و تمام سطوح جامعه را در بر می گیرند .
26 – قومی که به سبب توبه عذاب از آنان برگشته شد ؟
الف ) قوم لوط (ع) ب ) قوم نوح (ع) ج ) قوم یونس (ع)* د قوم شعیب (ع)
27 – کلمه ی توبه در مورد انسان به چه معناست ؟ در مورد خداوند به چه معناست ؟ بنویسید
یعنی بازگشت و در مورد بندگان به معنای بازگشتن از گناه بسوی فرمانبرداری از خداوند است در مورد خداوند به معنای بازگشت او از عقوبت و عذاب بسوی لطف و آمرزش است .
28 – با وجود چه چیزی در انسان ، توبه ی واقعی صورت نمی گیرد ؟
الف ) توجه به غرائز ب ) دوستی دنیا ج ) شیرینی گناه* د ) افکار آشفته
29 – ترک نماز و روزه مربوط به تباه کردن کدام حق است ؟
الف ) حق الناس ب ) حق الله* ج ) حق النفس د ) حق مخلوقات دیگر
30 – این عمل که انسان گناهان را از قلب خود خارج کند چه نامیده می شود ؟
الف ) آراستن ب ) توبه ج ) پیرایش* د ) ندبه
31 – این بیت« توبه برلب سبحه برکف،دل پرازشوق گناه معصیت راخنده می آید زاستغفارما» بیانگرکدام مطلب است ؟
الف ) استغفار درجه ی والا مقامان است ب ) خاموش شدن چراغ فطرت در انسان تدریجی است
ج ) توبه ، یک امر لفظی و ظاهری نیست * د ) توبه فرصت جبران گذشته است
درس ششم
1 – اختیار یک حقیقت ...وجدانی.... است
2 – نشانه های اختیار را نام ببرید
1- تفکر و تامل 2- خرسندی پس از کار 3- احساس پشیمانی
4- مسئولیت پذیری و نظام پاداش و جزا
3 – چگونه احساس پشیمانی دلیل بر اختیار است ؟ توضیح دهید
گاه در کاری مرتکب اشتباه می شویم و بر اثر این اشتباه به خود یا دیگری زیان وارد می شود ، در این هنگام احساس ندامت و پشیمانی به سراغمان می آید و این بدان معناست که آن اشتباه به اراده و اختیار ما بوده است .
4 – آیه زیر را ترجمه کرده و پیام آن را بنویسید
« انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا »
...ما راه را به او نشان دادیم.... یا سپاسگزار خواهد بود یا ناسپاس
پیام : انسان موجودی صاحب اختیار معرفی شده است که باید راه راست خود را خود انتخاب کند . لازمه ی وجود اختیار قرار گرفتن انسان بر سر دو راهی است تا هر کدام را که بخواهد انتخاب کند مفهوم انتخاب حق یا باطل بدون فرض اختیار کاملا مفهوم خود را از دست می دهد .
5- چگونه می تواند قدرت تاثیر بهتری در زندگی ما داشته باشد ؟
قدرت اختیار از این جهت مانند قدرت تفکر است ؛چه بسیار افرادی که استعداد فکری خارق العاده ای دارند ولی بدان توجه نکرده و آن استعداد را در وجود خود مدفون ساخته اند و چه بسیار افرادی که از استعدادی متوسط داشته اند ، اما با همین استعداد متوسط ، دروازه های بزرگ علم و دانش را فتح کرده اند .
6 – فردی که نعمت اختیار را شناخته و باور دارد با کسی که باورندارد مقایسه کنید .
انسانی که اختیار خود را باور کرده و به آن معتقد است احساس هویت می کند و از اعتماد به نفس و خودباوری بالایی برخوردار است در قبال کارهای خود احساس مسئولیت می کند تصمیم های اشتباه خود را می پذیرد و به گردن اموری همچون شانس و اقبال نمی اندازد و در صدد جبران آن برمی آید .
7- رواج عقیده ی جبری گری چه اثراتی در جامعه به جا می گذارد ؟
رواج عقیده ی (( جبری گری )) مانند ویروس فلج ، تحرک ، سازندگی و نشاط را از جامعه می گیرد و فرصت را برای تجاوزگران و زورگویان فراهم می کند . زورگویان و تجاوزگران به حقوق مردم ، حقوق و ثروت به چنگ آورده را موهبت الهی معرفی می کنند و مدعی می شوند این از تقدیر و شرنوشت است که گروهی غرق در نعمت و ثروت و عده ای در محنت و مشقت باشند . از طرف دیگر کسانی که از این نعمتهای الهی محروم شده اند به خود حق اعتراض نمی دهند و می پندارند مخالفت آنان اعتراض به خواست الهی و تقدیر است .
8- مساله ی جبر و تقدیر همواره دستاویزی برای ادامه ی حکومت …جابرانه ی سیاستمداران اموی... بوده است.
9- چرا بعضی از حکومت ها طرفدار مسلک جبر و مبلغ آن بوده اند ؟
آنها با طرفداری از مسلک جبر و تبلیغ آن ، هرگونه آزادی خواهی و حق طلبی را مبارزه با تقدیر و سرنوشت معرفی می کردند ، بگونه ای که مردم فکر کنند مبارزه با ستمگری چون یزید ، مبارزه با خواست خداست و چنین مبارزه ای هیچ اثر و نتیجه ای به دنبال نخواهد داشت .
10-آیا انسان محدود در جهان بینی مادی می تواند اختیار انسان را توضیح دهد ؟ چرا ؟
خیر – زیرا از نظر او تمام تغییرات و تحولات اشیای مادی فقط تغییرات شیمیایی و فیزیکی هستند که بصورت جبری رخ می دهند و جایی برای اراده و اختیار باقی نمی گذارند .
11- شناخت و بهره مندی صحیح از قدرت اختیار بر اساس چه مواردی امکام پذیر خواهد بود ؟
اعتقاد به خدای حکیم و اعتقاد به قضا و قدر الهی
12- تقدیر به معنای... ...اندازه گرفتن… است .
13- کدام مورد از معانی قضا نیست ؟
الف ) پایان دادن ب ) داوری کردن*
ج ) به انجام رسیدن د ) موقعیت وویژگی تعیین کردن
14- قضا و قدر الهی را در مورد موجودات توضیح دهید . (باذکر نمونه )
موجودات جهان از آن جهت که خداوند متعال حدود ، اندازه ، ویژگی و موقعیت مکانی و زمانی آنها را تعیین می کند مقدر به تقدیر الهی هستند و از آن جهت که با حکم و فرمان و اراده ی الهی حتمیت می یابند و ایجاد می شوند انجام یافته به قضای الهی هستند ، بعبارت دیگر نقشه ی جهان با همه ی ریزه کاری ها و قانون مندی هایش از آن خداست و اجرا و پیاده کردن آن نیز بوسیله ی خداست . به همین جهت نه در نقشه ی آن نقص و اشتباهی هست و نه در اجرا و پیاده کردن آن .
15- نقشه ی جهان خلقت مربوط به……و به اجرا در آوردن و خلق آن مربوط به …… اوست .
الف ) قضا- قضا ب ) قدر – قضا * ج ) قدر – قدر د ) قضا – قدر
16- تقدیر از ……… خدا سرچشمه می گیرد و قضا از ……… او .
الف ) اراده الهی – علم و حکمت ب ) علم و حکمت – قدر
ج ) اراده ی الهی * د ) علم و حکمت – اراده او
17- تقدیر الهی شامل :
الف ) کلیه روابط و تاثیر و تاثیرات است . ب ) کیفیت ها و چگونگی هاست
ج ) تعیین ابعاد و مکان و زمان است د ) همه ی موارد*
18- کدام یک از شواهد روشن در تایید اختیار نیست ؟
الف) تفکر و تامل ب) احساس شرم و پشیمانی
*ج) قضا و قدر الهی د) مسئولیت پذیری در قبال کارها
19- براساس آیات قرآنی کسی که خواهان متاع دنیا باشد :
الف ) به هیچ یک از خواسته هایش در دنیا و آخرت نخواهد رسید
ب ) بیش از خواسته هایش به او عطا خواهد شد
ج ) بهره ای از آن خواهد یافت
د ) در دنیا بی بهره خواهد ماند
20- رابطه ی افعال اختیاری انسان با اراده ی خداوند چگونه است ؟
الف ) رابطه طولی* ب ) رابطه عرضی ج ) جایگزینی د ) رابطه تکمیلی
21- زمینه ساز فتح دروازه های پیشرفت وطی قله های کمال چه می باشد؟ داشتن قدرت اختیار و اراده
22- اولین گام جهت درک صحیح نظام حاکم بر خلقت چه می باشد ؟ توضیح دهید .
اولین گام رسیدن به این معرفت اعتقاد به خداوندی حکیم ، عادل و قادر است که با حکمت خود جهان را خلق کرده است و آن را بطوری تدبیر و اداره می کند که همه ی حوادث و رخدادهای جهان در یک چارچوب سامان دهی شده و قانون مند بسیار دقیق و حساب شده و بدون هیچ عیب و نقصی در جریان است .
23- ایمان به خداوند حکیم و نظام حکیمانه ی او چه تاثیری در بینش انسان دارد ؟
ایمان به خداوند حکیم و نظام حکیمانه ی او اولا این اطمینان را به انسان می بخشد که جهان دارای حافظ و نگهبانی است
که اشتباه در کار او راه ندارد . ثانیا انسان متوجه می شود که با اعتقاد به این قانون مندی و نظم جهان است که می تواند استعدادهای خود را به فعلیت رساند و پله های کمال را طی کند .
24- بدون پذیرش ... قضاو قدر الهی... هیچ نظمی برقرارنمی شودو هیچ زمینه ای برای کاراختیاری پدیدنمی آید
25- رابطه جاذبه ی موجود میان اشیاء از...تقدیرات الهی... است که با اراده ...الهی... ایجاد شده است .
26- تقدیرات و قانون مندی های برخواسته از آن هم لازمه ی کار اختیاری و هم ...جهت دهنده... و ...محدود کننده... آن است .
سوالات بخش دوم کتاب پیش دانشگاهی دین و زندگی
( درس هفتم )
1 – اسلام چه مدت پس از ظهور به قاره آسیا و افریقا و اروپا نفوذ کرد ؟
الف ) هشتاد سال بعد ب ) نیم قرن بعد
ج ) یک قرن بعد * د ) دو قرن بعد
2 – گذر از عصر جاهلیت به عصر اسلام نیازمند .............. بود .
الف ) گذشت زمان طولانی ب ) همراهی قبایل و مردم
ج ) اعتقاد به آخرت د ) تغییر نگرش انسانها *
3 – محور رسالت پیامبر اکرم ( ص) چه بود ؟
الف ) مبارزه با تبعیض نژادی ب ) مبارزه با شرک *
ج ) دعوت به تفکر د ) احترام به زن
4 – کدام گزینه معنای زندگی یاران و پیروان پیامبر (ص) را تغییر داد ؟
الف ) فرو ریختن کاخ اشرافیت ب ) مبارزه با تبعیض نژادی
ج ) برپایی عدل در جامعه د ) اعتقاد به توحید و آخرت *
5 – آیه شریفه « ان اکرمکم عند الله اتقیکم » اشاره به کدامیک از معیارهای تمدن پیامبر دارد ؟
الف ) مبارزه با شرک ب ) مبارزه با تبعیضات نژادی *
ج ) دعوت به تفکر د ) وجوب فراگیری دانش
6 – آیه (نحل – 97) « هر کس کار شایسته کند چه مرد و چه زن و مومن باشد او را حیات می بخشیم با زندگی پاکیزه ای » اشاره به چه مطلبی دارد ؟
الف ) توجه به غیب در کنار نعمت های مادی
ب ) احیای منزلت زن و خانواده
ج ) یکسانی منزلت زن و خانواده *
د ) برپایی عدالت اجتماعی
سوالات توضیحی
7 – از معیارهای تمدن اجتماعی چهار مورد را نام ببرید
1 – ایمان به خدا و مبارزه با شرک 2 – ایجاد عدالت اجتماعی 3 – احیای حقوق زنان و جایگاه زن در خانواده 4 – بعد نگرشی (مبارزه با تبعیض نژادی و طبقاتی) 5 – جایگزین کردن تفکر و تعقل به جای جهل 6 – آشنا کردن مردم با بعد ماوراء طبیعت ( بعد معنوی )
8 – آیه زیر را ترجمه کرده و پیام آنرا بنویسید ؟
ترجمه : بگو آیا مساویند کسانی که میدانند ، کسانی که نمیدانند به درستی که خردمندان متذکر شدند .
پیام آیه : در این آیه قرآنی به دانایان برتری داده شده و دانایی و علم را یکی از ملاک های برتری معرفی کرده .
9 – گذر از عصر جاهلیت به عصر اسلام نیازمند چه تحولات و تغییراتی بود و پیامبر این رسالت بزرگ را از کجا و توسط چه کسانی آغاز کرد ؟
نیازمند به تغییر در نگرش انسانها و تحولی بنیادین در شیوه ی زندگی فردی و اجتماعی مردم و رسول خدا این رسالت را از شهر مکه و با کمک یاران آغاز کرد
10 – آیه شریفه « یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفو ان اکرمکم عندالله اتقاکم » را ترجمه کرده و پیام آنرا بنویسید ؟
ترجمه : ای مردم ما شما را خلق کردیم از یک مرد و یک زن و ما برای شما قرار دادیم ملت ملت و قبیله قبیله تا یکدیگر را بشناسید به درستی که گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست .
پیام آیه : ملاک برتری نزد خداوند تقواست و نژاد و قومیت ارزشی ندارد .
11 – نمونه و اسوه هایی از مبارزات رسول خدا (ص) با تبعیض نژادی و امتیازات اشرافی ذکر کنید ؟
برپا ساختن جامعه ای عدالت محور بود که در آن مظلوم به آسانی حق خود را از ظالم بستاند و امکان رشد برای همه ی انسانها فراهم باشد ، نه اینکه نعمتها و ثروتهای زمین در انحصار گروهی محدود باشد .
12 – برتری نزد خدا چیست ؟ الف ) اخلاص ب ) عبادت
ج ) تقوی * د ) کرامت
13 – یکی از معیارهای تمدن اسلامی برپایی عدالت اجتماعی است . درباره آن توضیح دهید ؟
رسول خدا آمده بود تا مردم را از حکومت و ولایت طاغوت و ستمگران نجات دهد و نظامی اجتماعی بر پایه قوانین الهی بنا کند به طوری که روابط اجتماعی مردم برپایه دستوارات خداوند تنظیم شود و عدل و قسط مبنای اصلی روابط قرار گیرد و به مردم آموخت که اساس جهان بر عدل بنا شده و زندگی بدون عدل دوام نخواهد داشت .
14 – ویژگی های جامعه ای که پیامبر دعوت خود را در آن آغاز کرد ، چگونه بود ؟
رسول خدا دعوت خود را از جامعه ای آغاز کرد که نشانه های بسیار کم از تعقل و تفکر و دانایی در آن بود و زندگیشان سرشار از خرافات و جهل بود .
15 – چه عواملی سد جاهلیت و خرافه گویی را شکست و یکی از جاهلترین جوامع را مشتاق علم ساخت ؟
نزول تدریجی آیات قرآن و دعوت مکرر قرآن به خردورزی و دانش از یک طرف و تشویق دائمی رسول خدا از طرف دیگر سد جاهلیت و خرافه گویی را شکست .
16 – جایگاه و موقعیت زن در جامعه ی جاهلی چگونه بود . پیامبر اکرم (ص) چه تغییراتی را در منزلت و موقعیت زن ایجاد کردند ؟
در عصری که زن کالایی در کنار سایر کالاها تلقی می شد از کمترین حقوق از جمله حق مالکیت برخوردار نبود و تولد دخترها در خانواده سرافکندگی آن خانواده را به دنبال داشت . در شرایطی که زن صرفا به ابزاری برای هوسرانی جنسی مرد تبدیل شده بود رسول خدا با رفتار و گفتارش انقلابی عظیم پدید آورد و موجب شد زن منزلت انسانی خود را کسب کند ، استقلال مالی به دست آورد و حضورش در جامعه با عفاف و پاکدامنی توام باشد .
17 – پیامبر اکرم (ص) به دنبال برپا ساختن جامعه ای عادلانه بود که در آن چه امکاناتی فراهم شود ؟ ( 3 مورد را بنویسید )
1 – مظلوم به آسانی حق خود را از ظالم بگیرد 2 – امکان رشد برای همه انسانها فراهم شود 3 – فرهنگ برابری مساوات در جامعه حاکم باشد .
18 – رسول خدا با تبلیغ دین و توجه مردم به امور دین محوری انسان می خواست چگونه انسانهایی را تربیت کنند ؟ ( 3 مورد را بنویسید )
1 - رسول خدا تلاش می نمود انسانهایی تربیت کند که در عین توجه به رستگاری اخروی به عنوان هدف اصلی زندگی برای رشد زندگی دنیوی خود تلاش کنند 2 – افرادی که هم از زیباییهای جهان آفرینش و نعمت ها بهره صحیح را می برند و هم با بندگی و راز و نیاز با خداوند متعال خود را برای تقرب و رستگاری جاودانه آماده می سازند 3 – و انسانهایی که در عین توجه به معنویت و اخلاق از جامعه کناره گیری نمی کنند و برای عزت و آسایش مردم می کوشند و این را وسیله رستگاری خویش می دانند .
19 – از نظر رسول اکرم (ص) اساس جهان بر چه چیزی بنا شده است ؟
الف) عدل * ب ) بقا ج ) ثبات د ) رحمت
20 – با ایمان مردم به اسلام ، زن به کدامیک از موارد زیر دست می یابد ؟
الف ) استقلال مالی * ب ) منزلت انسانی
ج ) استقلال وجودی د ) یکسانی حقوق در خانواده
21 – اولین آیاتی که بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد تا رسالتش را آغاز کند درباره چه چیزی بود ؟
الف ) جهاد ب ) حکومت ج ) عبادت د ) علم *
22 – اعتقاد به کدام گزینه ، جهت گیری یاران و پیروان پیامبر (ص) را عوض کرد و معنای زندگی را تغییر داد ؟
الف ) عدالت و مساوات * ب ) دعوت به توحید
ج ) دعوت به معاد د ) دعوت به سعادت دنیا و آخرت
( درس هشتم )
1 – عظمت هر تمدن بستگی به نزدیکی به .................. دارد .
الف ) نیازهای مادی و معنوی ب ) توانمندی ملت برای رفع نیازها *
ج ) شناخت ملتها از جهان د ) استعدادهای بالقوه ملت
2 – چه تفاوتی میان مبارزات سیاسی قبل و بعد اسلام وجود دارد ؟
قبل از ظهور اسلام مبارزات سیاسی معمولا میان پادشاهان ، سلاطین و روسای قبایل برای فتح قلمرو پدید آمد اما در دوره اسلامی به علت افزایش آگاهی مردم از حقوق و مسئولیت خویش مبارزه مردم با حکومت برای برقراری عدالت بود ووارد معادلات سیاسی میان ملتها وحکومت ها گردیده بود .
3 – تحول مهمی که بعد از ظهور اسلام د رنظام سیاسی و اجتماعی رخ داد چه بود ؟ منشاء اصل آن را بنویسید .
توجه به حقوق اقشار مختلف جامعه و تدوین قوانین اقتصادی ، سیاسی قضایی توسط فقیهان بود که منشا اصلی آن قرآن کریم بود .
4 – رسول خدا (ص) ............... را اساس زندگی سیاسی و روابط اجتماعی قرار داد ؟
الف ) تفکر و خردورزی ب ) مبارزه با جهل و بی سوادی *
ج ) عدل و مساوات د ) تغییر حکومت ها
5 – جلوه گاه اصلی انواع گوناگون هنر و ادب .................. بود .
الف ) مدارس ب ) مکان های مذهبی *
ج ) کتابخانه ها د ) بناها و عمارت ها
6 – دومین اثر هنری – ادبی تمدن اسلامی ................. بود .
الف ) سخنان پیامبر (ص) ب ) نهج البلاغه *
ج ) قرآن کریم د ) صحیفه سجادیه
7 – 6 مورد از هنرهایی را که در دامن تمدن اسلامی بوجود آمد را بنویسید ؟
خوش نویسی ، نقاشی ، معماری ، تذهیب کاری ، خاتم کاری ، کتیبه نویسی ، فرش بافی ، صنایع دستی ، منبت کاری
8 – هنر در دنیای اسلام پناه گاهی پاک تر و مقدس تر از ....... و .......... نداشته است .
قرآن و مسجد
9 – هنر در تمدن اسلامی بر چه محوری پدید آمد و پیش رفت ؟
معانی متعالی ، اخلاق و عدالت پدید آمد و با همه تنوعی که بعدها پیدا کرد عموما در همین مسیر پیش رفت .
10 – اوج تمدن اسلامی در چه قرونی بود و در چه قرونی به درجه پایین خود رسید ؟
در قرن سوم تا هفتم هجری در اوج خود بود و در قرن دوازده و سیزده هجری به پایین ترین درجه خود رسید .
11 – چهار عامل از عوامل درونی و بیرونی زمینه ساز افول تمدن اسلامی را بنویسید ؟
عوامل درونی : 1 – بی عدالتی حاکمان و ترویج اشراف 2 – عدم توجه مسلمانان به اصولی که در قرآن و رسول خدا بر آنها تاکید داشتند .
عوامل بیرونی : حملات کشورهای همسایه ی مسلمانان از قبیل رومیان و مغولها که موجب شد بسیاری از آثار تمدن اسلامی از بین برود و یاس و ناامیدی بر جامعه حاکم شد و به فضای علمی و پژوهشی در جامعه ضربه وارد شد .
12 – نحوه خلافت بنی عباس و بنی امیه چه تاثیری در تمدن اسلامی داشت ؟
الف ) جدایی مردم از حکومت ب ) اعتماد مردم به حکومت *
ج ) بالا رفتن سطح فرهنگ د ) آزادی عمل حق جویان
13 – کدام مورد از حوزه های شکوفایی تمدن اسلامی به حساب نمی آید ؟
الف ) هنر ب ) علم و شاخه های آن
ج ) جنگ و جهاد * د ) نظام اداری و سیاسی
14 – برخورد مسلمانان گذشته ( نیاکان ما ) با دانش و پرسش تفکر چگونه بوده است ؟
نیاکان ما در جهان اسلام توانستند علوم و دانش بشری را به پانصد شاخه برسانند شوق و علاقه آنها به دانش سبب شد که بسیاری از شهرها در کنار هر مسجد مدرسه ای بنا کنند و در آن زمان دانشجویان اروپایی برای تحصیل به دانشگاههای اسلامی می شتافتند و پادشاهان آنان برای معالجه به بیمارستانهای مسلمانان مراجعه می کردند .
15 – پیامبر اکرم (ص) در اداره سیاسی و اجتماعی نظام چگونه عمل می نمود ؟ مختصر بنویسید
رسول خدا عدل و مساوات را اساس زندگی سیاسی و روابط اجتماعی قرار داده و با رفتار و گفتار خود به مردم آموخته بود که حاکم و رهبر مسلمین بر مبنای قوانین الهی و بدون هیچگونه ستمگری عمل کنند .
16 – روش بنی امیه و بنی عباس در اداره نظام سیاسی و اجتماعی چگونه بود ؟
حاکمان بنی امیه و بنی عباس که خود را جانشین رسول خدا می دانستند شیوه سلاطین ایران و روم را در پیش گرفتند و حکومت های خودکامه را تشکیل دادند و توجه آنان به مردم کاهش یافت چاپلوسان گرد آنان جمع شدند و حق جویان و عدالت پیشگان منزوی گردیدند و یا در مبارزه علیه ستمگران به شهادت رسیدند .
17 – نقش قرآن کریم را در پرورش هنر و ادب اسلامی بنویسید .
دعوت پیامبر اکرم (ص) با نزول کتابی آغاز شد که جنبه های ادبی و هنری معجزه بود ، آیات این کتاب الهی چنان زیبا بود که شنوندگان صاحب ذوق را از خود بی خود می ساخت و مجذوب خود می کرد .
18 – تمدن اسلامی در چه حوزه هایی شکوفایی پیدا نمود ؟
علم و شاخه های آن – نظام حکومتی و سیاسی – ادب و هنر
( درس نهم )
1 – در چه صورت تاثیرگذاری ما بر تمدن جدید بیشتر خواهد بود ؟
هر قدر که توانمندی ، هوشیاری و کرامت نفس ما بیشتر باشد قدرت تاثیرگذاری ما افزایش می یابد .
2 – داوری درباره تمدن جدید .....................
الف ) حق ماست ب ) از عهده ما برنمی آید
ج ) وظیفه ماست * د ) به ما ربطی ندارد
3 – اندیشه لیبرالیسم چگونه اندیشه ای است ؟
مطابق این دیدگاه هیچ قانون الهی وجود ندارد که انسان را در شیوه زندگی هدایت کند و برای آنان جهت تعیین نماید این اندیشه که ( لیبرالیسم ) نام دارد زیربنای بیشتر نظام های سیاسی و قوانین اجتماعی جوامع کنونی غرب است حق تعیین سرنوشت و دخالت مردم در امور خود دیگر گام مثبتی بود که در عصر جدید برداشته شد و برخی حکومت های استبدادی و موروثی را از صحنه خارج کرد اما چون در سایه ی ( لیبرالیسم ) متولد شد به ابزاری برای ارضای تمایلات مادی قدرتمندان و سرمایه داران تبدیل گردید که عملا حاکمیت ملت ها را در دست داشتند .
4 – چه عاملی سبب شد که سرمایه داران و قدرت مداران غربی راه کشورهای دیگر را خود قرار دهند ؟
الف ) تنوع طلبی و مصرف گرایی ب ) آگاهی و قانون دانی
ج ) اختراعات و اکتشافات د ) توسعه طلبی و افزوده خواهی *
5 – اروپا شاهد چند تمدن بوده است ؟ مختصر بنویسید
اروپا شاهد سه تمدن بوده است . تمدن اول به قبل از میلاد حضرت مسیح که در قرن ششم تا چهارم قبل از میلاد و در اوج خود بود تمدن دوم در قرن چهارم میلادی با گسترش مسیحیت در اروپا آغاز شد حاکمیت کلیسا بر زندگی سیاسی و اجتماعی مردم بود و تا قرن پانزدهم و شانزدهم ادامه یافت . تمدن سوم با افول قدرت کلیسا در همین قرن شروع شد و همچنان ادامه دارد .
6 – ارتباط ما مسلمانان با تمدن جدید به چه صورت است و حق و وظیفه ما در رابطه با تمدن جدید چیست ؟
ما مسلمانان مانند سایر امت ها و ملت ها با این تمدن ارتباط مستقیم داریم هم تحت تاثیر آن قرارمی گیریم و هم می توانیم بر آن تاثیر بگذاریم و هم قدر توانمندی ، هوشیاری و کرامت نفس ما بیشتر باشد قدرت تاثیرگذاری ما هم بیشتر می شود .
7 – دو مورد از نتایج پیامد تمدن در حوزه علم را بنویسید ؟
توانایی تصرف در طبیعت – امکان بهره مندی بیشتر از مواهب و رفاه مادی – تولید انبوه کالا
8 – چرا در قرن هجدهم این احساس پدید آمد که علم تنها رمز سعادت و موفقیت ملت هاست ؟
به دلیل پیشرفت های گسترده علم
9 – توانایی تصرف در طبیعت چه آثار مفیدی و چه آثار تخریبی بر جای گذاشته است . چند مورد در هر دو زمینه بنویسید .
کشف قوانین طبیعی و ساختن ابزارهای دقیق و کارآمد سبب شد که آدمی بتواند در طبیعت تصرف کند و تغییراتی به وجود آورد ، نفت را از اعماق زمین بیرون آورد ، کوهها را برای ساختن تونل بشکافد گیاهان را دستکاری ژنیتیکی کند و غیره . البته حرص و طمع برخی از انسانها و استفاده نابجا از این قدرت سبب شد که نظم طبیعی به هم بخورد . منابع طبیعی که نتیجه میلیونها سال فعالیت موجودات بوده رو به پایان گذارد . محیط دریا و اقیانوس آلوده شود ، بسیاری از جنگلها از بین بروند و مواد بسیار خطرناک و زیان آور ساخته شود و بیماری های جدیدی شایع شود .
10 – تصرف در طبیعت مرتبط با کدام یک از معیارهای تمدن اسلامی است ؟
الف ) برقراری توحید و نفی شرک ب ) برقراری عدالت در جامعه
ج ) دعوت به تفکر و خردورزی * د ) توجه به امور مادی و معنوی
11– تولیدانبوه کالادرتمدن جدید چه آثار سوئی رابه دنبال داشته است؟توضیح دهید
تولید انبوه بهره برداری از منابع طبیعی را به سرعت افزایش داد و به تخریب ساختار طبیعی محیط زیست انجامید و سبب شد که در سراسر دنیا زبانه های زیادی تولید شود و محیط زیست به شدت آسیب ببیند .
12 – چرا پدیده استعمار در تمدن جدید به وجود آمد و آثار سوء آن را بنویسید ؟
تولید انبوه کالا و نیاز به بازارهای کشورهای دیگر احتیاج به منبع طبیعی آن کشور و نیز روحیه توسعه طلبی و فزون خواهی که سرمایه داران و قدرتمندان غربی کشورهای دیگر به خصوص آسیا و آفریقا هدف قرار دهند و به بهانه آباد کردن بسیاری از این کشورها را تصرف کنند و ذخایر با ارزش و گران قیمت آنها مثل آثار باستانی و کتابهای خطی و جواهرات و منابع طبیعی و معدنی را به کشور خود ببرند و برای آن ملت ها فقر و نیازمندی به جا بگذارند و فرهنگ مستقل ملت ها را از بین ببرند و حاکمان وابسته به مزدور خود را بر مردم مسلط بسازند و آنها را به صورت بازاری جهت مصرف کالای خود درآورند .
13 – پدیده استعمار چگونه با معیار « توجه به زندگی مادی » در تمدن اسلامی مرتبط است ؟ توضیح دهید
دیدگاه غربی نسبت به جهان ، انسان و دین بیش از هر جای دیگری خود را در این حوزه نشان می دهد به طوری که می تواند گفت کنار گذاشتن دین و تاکید افراطی بر بعد مادی انسان ، روح و فرهنگ هنر عصر جدید را تشکیل داده است . در هیچ دوره ای غفلت از خداوند و نیز غفلت از نیازهای معنوی و متعالی انسان به شدت امروز مشاهده شده و توجه به نیازها و خواسته های مادی نیز به گستردگی امروز نبوده است و بیشتر به وادی خشونت و شهوت پرستی و هوسرانی و مصرف گرایی و دنیا دوستی و قدرت طلبی و سستی روابط خانوادگی وارد می سازد .
درس دهم
1 – ترجمه آیه زیر را تکمیل کرده و یک پیام آنرا بنویسید .
وکذلک جعلناکم امه وسطا لتکونو شهداء علی الناس و یکون الرسول علیکم شهیدا .
و اینچنین شما را امتی میانه و اسوه قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید و همچنین رسول خدا را گواه شما کردیم تا شما از وی بیاموزید .
پیام : ...........................
2 – ترجمه آیه زیر را تکمیل کرده و یک پیام برای آن بنویسید .
یا ایها الذین آمنو فان حزب الله فی العالمون .......................
3 – سه هدف بزرگ که بر دوش ملت ما در این زمان در قبال تمدن جهانی و اسلامی می باشد چیست ؟ آنها را بنویسید .
1 ) تجدید حیات تمدن اسلامی براساس معیارهای اصیل دینی 2 ) کمک به رفع کاستی های تمدن کنونی 3 ) آماده سازی جهانی برای ظهور منجی بزرگ بشریت و موعود پیامبران الهی .
4 – برنامه هایی که برای رسیدن به این اهداف بزرگ باید مد نظر داشت در چه حوزه هاییباید باشند ؟ آنها را بنویسید
1) تقویت توانایی های فردی 2) تحکیم بنیان خانواده 3) تقویت بنیان های جامعه خود 4) حضور موثر و فعال در جامعه جهانی
5 – درحوزه ی تقویت توانایی های فردی چه برنامه هایی مورد نیاز است ؟ نام ببرید .
1) تلاش برای کسب آگاهی دقیق از تمدن اسلامی و تمدن جدید 2) تقویت ایمان و اراده
6 – اولین قدم در جهت رسیدن به آن اهداف بزرگ ........................... است .
الف ) آمادگی اجتماعی * ب ) آمادگی فرد
ج ) حضور در جامعه جهانی د ) هر سه مورد
7 – هر طرحی برای فردا ................. میسر است .
الف ) آگاهی امروز ب ) آگاهی از آینده
ج ) آگاهی از دستاوردهای گذشته * د ) با انتخاب روش گذشته
8 – تقویت ایمان و اراده در انجام اقدام بزرگ تمدن سازی را توضیح دهید .
مشارکت در این اقدام بزرگ نیازمند اعتقاد راسخ به دین ، عزت نفس ، توکل و اعتماد به خداوند ، شجاعت ، پایداری ، عزم و اراده قوی و طهارت نفسانی است .
9 – نقش تلاش در زمینه علم و فن آوری را در اقدامات جهت اسوه شدن در تمدن جهانی بنویسید .
پیشرفت علمی پایه استقلال یک ملت را تقویت می کند و مانع تسلط بیگانگان می شود و هر یک از ما باید بکوشیم با همت بلند و پشتکار فراوان استعداد خود را بکار بگیریم تا به مرتبه ای ازقدرت علمی برسیم که توجه دیگر ملتها راسوی خود جلب کنیم .
10 – برای رسیدن جامعه به شاخص های تمدن اسلامی چه اقداماتی لازم است ؟ ( سه مورد نام ببرید )
11 – از مهم ترین عوامل استحکام نظام اسلامی چهار مورد را بنویسید .
استحکام پایه های اقتصادی و تلاش برای کاهش فقر توسعه ی عدالت در همه ابعاد ، تقویت اتحاد ملی ، انسجام اسلامی و مشارکت عمومی و عمل به وظیفه مقدس امر به معروف و نهی از منکر از مهم ترین عوامل استحکام نظام اسلامی است .
12 – از مهم ترین عوامل برای حضور کارآمد در میان افکار عمومی جهان ....استحکام و اقتدار..... یک کشور است .
13 – آیه 104 سوره آل عمران « باید ازشما مردمی پدید آیدکه به نیکی دعوت کنند» به کدام عامل اشاره دارد ؟
الف ) استحکام بخشیدن به نظام اسلامی ب ) تقویت عزت نفس عمومی
ج ) همراه کردن دیگران با خود * د ) تلاش برای فن آوری و علوم
14 – از مهم ترین عوامل استحکام نظام اسلامی 6 مورد را نام ببرید .
1) استحکام پایه های اقتصادی 2) تلاش برای کاهش فقر 3) توسعه عدالت در همه ابعاد 4) تقویت اتحاد ملی 5) انسجام اسلامی و مشارکت عمومی 6) عمل به وظیفه مقدس امر به معروف و نهی از منکر
15 – نقش « خود باوری » را در پیشبرد تمدن اسلامی با دنیای امروز توضیح دهید .
ملتی که به توانایی خود ایمان و باور دارد و عبارت ( ما می توانیم ) را نه فقط در گفتن بلکه در در ( عمل ) ثابت می کنند قله های افتخار را به سرعت فتح خواهند کرد و ایمان و باور به اینکه
( ما می توانیم ) زنده کننده تمدن اسلامی و بزرگترین نیروی محرکه برای پیمودن راه و گذر از گردنه های سخت است .
16 – برنامه های مناسب برای حضور موثر و فعال ما در جامعه ی جهانی را نام ببرید .
1) تاکید بر محتوای عقلانی و خردمندانه دین 2) استفاده از بهترین و کارآمدترین ابزارها برای رساندن پیام 3) طرح عام ترین و بنیادی ترین تعالیم دینی در عرصه جهان 4) مبارزه با ستمگران و تقویت فرهنگ جهاد و شهادت .
17 – خداوند در آیه 125 سوره نحل « به راه پروردگارت دعوت کن ، با دانش استوار و اندرز نیکو . و با آنان به شیوه ای که نیکوتر است ، مجادله نما » چه روش های تبلیغی را به پیامبر گرامی اش آموزش می دهد ؟
تاکید بر محتوای عقلانی و خردمندانه ی دین
18 – روش های قرآن کریم برای تبلیغ متکی بر ................... است .
19 – لازمه ی بکارگیری روش های منطقی در تبلیغ چیست ؟
تقویت عقل و خرد و تامل خردمندانه در اسلام است به طوری که بتوانیم معقول و خردمندانه از دین الهی دفاع کنیم و پاسخگوی پرسشهای جویندگان حقیقت باشیم .
20 – نقش ابزارها در دنیای امروز برای رساندن پیام حق چگونه است ؟ توضیح دهید .
امروزه ابزارهای رساندن پیام بسیار تنوع شده است این ابزارها به همان میزان که می توانند دراستحکام حق قرارگیرند می توانند حامل پیام های باطل باشند و به گمراهی مردم کمک کنند شبکه جهانی اطلاع رسانی بهترین شاهد این مدعاست در این میدان که شاید سخت ترین هماوردی حق و باطل در جریان است مشاهده می کنید که چگونه باطل پیشگان به تمام اصول و موازین اخلاقی و انسانی حمله می کنند و هیچ حد و مرزی اخلاقی را رعایت نمی نمایند .
21 – در برخورد با مخاطبانی که از سرزمین های دیگر و ادیان دیگر هستند چگونه باید باشیم ؟چه مسائلی را باید مطرح کنیم .
خوب است آن دسته از تعالیم اسلام را با آنان طرح کنیم که پایه اساس تعالیم دینی محسوب می شوند و عموم مردم دنیا نیاز به آنها را احساس می کنند توحید رسالت انبیاء ، کرامت های اخلاقی ، معاد و زندگی اخروی ، عدالت ، مبارزه با ستم ، کرامت انسان ، منزلت خانواده ، خردورزی و زندگی سالم و آرامش بخش از موضوع های مورد نیاز مردم دنیاست که علاقه مندند بهترین دیدگاهها را در این باره بشنوند و انتخاب نمایند طرح دیدگاه اسلام درباره این موضوع راهی برای مبارزه با اندیشه های باطل و ایجاد فرصت برای جذب حق طلبان است .
22 – چرا نمی توان دعوت به حق و عدالت را منحصر در صحبت و شعار کرد و باید قیام نمود ؟
برای تحقق سخن حق باید قیام نمود و موانع حق و حق پرستی را در کل جهان زدود و این مسیر نمی شود مگر با جهاد و آمادگی برای شهادت در راه خدا که همان حق و حقیقت است و تحمل همه سختی های این راه .
23 – با توجه به ترجمه آیه 7 سوره ممتحنه ، مسلمانان چه روابطی باید با غیر مسلمانان داشته باشند ؟
( خداوند شما را نهی می کند نسبت به کسانی که به خاطر دینتان با شما نجنگیده اند و شما را از سرزمینتان آواره نکرده اند از اینکه به آنها نیکی کنید و با قسط و عدل با آنها رفتار کنید )
24 – ترجمه آیه زیر را تکمیل کرده و بنویسید مسلمانان با توجه به این آیه چه برخوردی با غیر مسلمانان باید داشته باشند ؟ « انما ینهاکم الله عن الذین قاتلوکم فی الدین و اخرجوکم من دیارکم و ظاهرو علی اخراجکم ان تولوهم و من یتولهم »
بلکه خدا شما را نهی می کند ... از کسانی که با شما قتال کرده و از وطنتان بیرون کرده اند .... و هم دیگر را در این آواره کردن شما حمایت کردند از اینکه سرپرستی و دوستی آنان را نپذیر و کسی با آنها رابطه دوستی برقرار کند .
فاولئک هم الظالمون . ...... بین آنها به راستی که ظالم و ستمکارند .......
