ما منتظریم که کتاب نهج البلاغه که بعد از قرآن بزرگترین دستور
زندگی مادی و معنوی و بالاترین کتاب رهایی بخش بشر است و دستورات معنوی و حکومتی آن
بالاترین راه نجات است، از امام معصوم ماست.
(امام خمینی «ره»)
نهج البلاغه مرهمی است بر دردهای جانکاه بشریت.
نهج البلاغه داروی مؤثری است بر تلطیف روح انسانها و مبارزه با
خشونتها.
نهج البلاغه اثری است به درخشندگی آفتاب، به لطافت گل، به
قاطعیت صاعقه، به غرش طوفان و برق، به تحرک امواج، به بلندی ستارگان دوردست بر اوج
آسمانها.
نهج البلاغه در حقیقت فرزند قرآن است.
این مجموعه زیبا و نفیس که روزگار از کهنه کردن آن ناتوان است
و گذشت زمان و ظهور افکار و اندیشه ای نوتر و روشن تر بر ارزش آن افزوده، منتخبی
است از خطابه ها و دعاها، وصایا، نامه ها و جمله های کوتاه مولای متقیان علی (ع)
که بوسیله سید شریف رضی در حدود هزار سال پیش گردآوری شده است.
او از نظر خودش آنهایی که از جنبه بلاغت برجستگی خاصی را داشته
اند انتخاب کرده، از اینرو این منتخب را نهج البلاغه نام نهاد. کلمات امیرالمؤمنین
(ع) از قدیم ترین ایام با دو امتیاز همراه بوده است. 1- فصاحت و بلاغت 2- همه جانبه
بودن (چندی بعدی بودن) توأم شدن ایندو با هم سخن علی (ع) را در حد اعجاز قرار داد و
به همین جهت سخن علی (ع) در حد واسط کلام مخلوق و کلام خالق قرار گرفته
((فوق کلام المخلوق و دون کلام الخالق))
[[نهج البلاغه]]
به اقرار اغلب دانشمندان و نویسندگان و ادبای
حتی معاصر غیر شیعی عرب، زیباترین متن عرب است.
سخنانی که از نظر ادبی در اوج زیبایی و از
نظر فکر در عمق بسیار و از نظر اخلاق سرمشق و نمونه است،
در آن عباراتی هست که هر خواننده ای اقرار می
کند که در بشریت نظایر این عبارات وجود ندارد.
چرا نهج البلاغه چنین کششی دارد؟
1- نهج البلاغه ، همه جا سخن از همدردی با طبقات محروم و
ستمدیده انسانها است. سخن از مبارزه با بی عدالتی و ظلم و طاغوتهاست.
2- نهج البلاغه همه جا در مسیر آزادی انسانها گام بر می دارد.
آزادی از زنجیر اسارت هوا و هوسهای سرکش، از زنجیر اسارت ستمگران خودکامه، طبقات
مرفه پرتوقع، جهل و بی خبری، که انسان را به لذت و بدبختی می کشاند، و هشدار می دهد
که هر جا نعمتهای فراوانی روی هم انباشته است حقوق از دست رفته ای در کنار آن به
چشم می خورد.
3- جذبه های عرفانی نهج البلاغه چنان است که ارواح تشته را با
زلال خود آنچنان سیراب و مست می کند که نشئه شراب طهورش را به لرزه می اندازد ،
لرزه ای دردناک و در عین حال لذت بخش.
4- در هر میدانی گام می نهد چنان سخن را ادا می کند و دقایق
را مو به مو شرح می دهد که گویی گوینده متخصص همین موضوع بوده است . لیکن از
امتیازات سخنان امام علی (ع) این است که محدود به زمینه خاصی نیست در شرح اسماء و
صفات الهی به چهره یک فیلسوف مجسم می شود که فقط از توحید سخن گفته، در خطبه جهاد،
فرمانده و افسر شجاع و دلاوری را می بینیم که دقیقترین تاکتیکها را تشریح می کند.
در مسند حکومت و رهبری راه وصول به یک آرامش اجتماعی و سیاسی و نظامی را با پخته
ترین عبارات بیان می کند و در مسند درس و اخلاق عباراتی محکم، عمیق و نافذ برای
سالکان می گوید که مرد وارسته ای چون ((همام)) پس از شنیدن آن صیحه ای می زند و نقش
زمین می شود.
چرا از نهج البلاغه دوریم؟
ما که چنین گنجی در خانه داریم چرا تهی دستیم؟ ما که چنین چشمه
زلال و گوارا و جوشنده ای در دسترس داریم چرا تشنه ایم؟ ما که دارای این میراث بزرگ
اسلامی هستیم چرا دست بسوی دیگران دراز می کنیم؟ و پاسخی جز این ندارد که،
نهج البلاغه را نشناخته ایم و بر ارزش واقعی این مجموعه بزرگ
واقف نگشته ایم.
و عجیب این که نهج البلاغه در دیار خویش در میان شیعیان علی
(ع)، حتی در حوزه های علمیه شیعه غریب و تنهاست. همچنانکه خود علی (ع) غریب و
تنهاست. بدیهی است اگر محتویات کتابی و یا اندیشه ها و احساسات و عواطف شخصی با
دنیای روحی مردمی سازگار نباشد، این کتاب یا آن شخص در عمل تنهاست و بیگانه می ماند
و هر چند نامشان با هزاران تجلیل و تعظیم برده شود.
