پیام آیات دین وزندگی 4
سه شنبه, ۱۲ آبان ۱۳۹۴، ۱۰:۵۶ ب.ظ
درس اوّل
« یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ * إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَ یَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ * وَ مَا ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِیزٍ . » ، ( فاطر ، 35 / 15 ـ 17 )
ـ همة مخلوقات ، از جمله انسان ، در وجود و هستی خود نیازمندِ خدا هستند .
ـ تنها وجودِ بینیاز خداست ، او در هستی خود به دیگری نیازمند نیست .
ـ چون مخلوقات وابسته به خدایند ، اوست که میتواند آنها را ببرد یا نگه دارد .
ـ چون خدا وابسته به چیزی نیست ، کسی نمیتواند وجودِ را از او بگیرد و نابودش کند و او بی نیازِ مطلق است .
« اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضِ ... . » ، ( نور ، 24 / 35 )
هر چیزی پیش از آنکه نمایشدهندة خود باشد ، نشان دهندة خالقِ خود یعنی خداست . خدا نور هستی است و همة موجودات ، هستیِ خود را از او میگیرند و با وجودِ او آشکار میشوند .
درس دوم
« ... قُلِ : اللَّهُ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ . » ، ( رعد ، 13 / 16 ).
خداوند تنها مَبدأ و خالقِ جهانِ هستی است . ( توحید در خالقیّت )
« قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ . » ، ( اخلاص ، 112 / 1 )
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بی همتاست
« وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ . » ، (اخلاص ، 112 / 4 )
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بیهمتاست .
« ... لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ ... . » ، ( شوری ، 42 / 11 )
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بی مثلِ و مانند است .
« وَ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الأرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ . » ، ( آل عمران ، 3 / 109 )
خداوند ؛ یگانه خالق و مالکِ جهانِ هستی است ( توحید در خالقیّت ) و بازگشتِ همة امور به سوی اوست . ( معاد )
« ... مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا یُشْرِکُ فِی حُکْمِهِ أَحَدًا . » ، ( کهف ، 18 / 26 )
خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست . ( توحید در ربوبیّت )
« أَفَرَأَیْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ * أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ ؟! » ، ( واقعه ، 56 / 63 ـ 64 )
خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست . ( توحید در ربوبیّت )
درس سوم
« إِنَّ اللَّهَ رَبِّی وَ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ . » ، ( آلعمران ، 3 / 51 )
« إِنَّ اللَّهَ رَبىّ وَ رَبُّکُمْ » : خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست ( توحید در ربوبیت )
« فَاعْبُدُوهُ هذَا صرَِاطٌ مُّسْتَقِیم » : تنها وجودِ شایستة پرستش اوست پس خالصانه باید او را عبادت کرد تا به قُربِ الهی رسید .
« وَ مَا أُمِرُواْ إِلَّا لِیَعْبُدُواْ إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَنَهُ عَمَّا یُشْرِکُون
توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) محورِ فعّالیّتهای انسانهای موحّدی است که خدا را خالصانه پرستش میکنند تا به قُرب الهی برسند .
« لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا یُشْرِکُون »
این کلمه جامعِ همة اَبعادِ توحید ( توحیدِ در عقیده و عبادی ) است که موجبِ رستگاری انسان میشود .
« وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ ... . » ، ( نحل ، 16 / 36 )
توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی )
« وَ مَنْ یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَ إِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ . » ،
( لُقمان ، 31 / 22 )
توحید عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی )
« اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ . » ، ( فاتحه ، 1/ 2 )
« الْحَمْدُ لِلَّهِ » توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) « رَبّ الْعَالَمِینَ » توحیدِ در ربوبیت
« إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ . » ، ( فاتحه ، 1/ 5 )
توحید عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی )
درس چهارم
« قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَ فُرَادَى ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا ... . » ، ( سبأ ، 34 / 46 )
قیامِ خالصانه و برای رضایِ خدا ( اخلاص در عمل ـ توحیدِ عبادی )
« إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّینَ . » ، ( زُمر ، 39 / 2 )
قیامِ خالصانه و برای رضایِ خدا ( اخلاص در عمل ـ توحیدِ عبادی )
« أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ * وَ أَنِ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ . »
( یس ، 36 / 60 ـ 61 )
توحیدِ عملی و اخلاصِ در عمل موجبِ دوری از گناهان ( شیطان ) میشود . این اوّلین ثمرة اخلاص یعنی ؛ نفوذ نکردنِ شیطان در انسانِ مُخلَص است .
« ... لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشَاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِینَ . » ، ( یوسُف ، 12 / 24 )
توحیدِ عملی و اخلاصِ در عمل موجبِ دوری از گناهان ( شیطان ) میشود . این اوّلین ثمرة اخلاص یعنی ؛ نفوذ نکردنِ شیطان در انسانِ مُخلَص است .
« وَ الَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ . » ، ( عنکبوت ، 29 / 69 )
کسی که خالصانه در راهِ خدا تلاش کند و عملِ صالح انجام دهد ، خدا او را به راهِ خود هدایت میکند و از اِمداد الهی ( هدایت پیامبران ) بهره مند میشود و راهِ خدا را بهتر میشناسد و به اخلاص می رسد
« ... لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ . » ، ( مُلک ، 67 / 10 )
یکی از راههای رسیدن به اخلاص تقویت روحیة حقّپذیری و تسلیم در برابر عقل و پذیرش وحی است . ( عقل و وحی هر دو موهبتِ الهی است . )
« ... وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی . » ، ( طه ، 20 / 14 )
یکی از راههای رسیدن به اخلاص « راز و نیاز با خدا و کمک خواستن از اوست » نماز باید برای یاد و رضای خدا اِقامه شود .
درس پنجم
« إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَ إِمَّا کَفُورًا . » ، ( انسان ، 76 / 3 )
انسان دارای اختیار و انتخاب آگاهانه است . بنابراین مسئولِ سرنوشتِ خویش است و اگر تصمیمِ غلط بگیرد به ضررش است و اگر تصمیمِ خوب بگیرد به نفعش است .
« قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِیَ فَعَلَیْهَا وَ مَا أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍ .» ،( انعام ، 6 / 104 )
خداوند به دلیلِ اختیارِ انسان ، برای هدایتِ او راهنمایانی فرستاد پس آنان مسئولِ سرنوشتِ خویش هستند و نزدِ خدا عُذری ندارند .
« إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَکَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا . » ، ( فاطر ، 35 / 41 )
اعتقاد به خداوندِ حکیم و نظامِ حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و کشتی جهان ناخدایی دارد که آن را حفظ میکند .
« إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ . » ، ( قَمَر ، 54 / 49 )
همة مخلوقاتِ الهی دارای تقدیر ، خصوصیّات و ویژگیهای معیّنی هستند .
« هُوَ الَّذِی یُحْیِی وَ یُمِیتُ فَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ . » ، ( غافر ، 40 / 68 )
اعتقاد به خداوندِ حکیم و نظام حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و کشتی جهان ناخدایی دارد که آن را حفظ میکند .
« اللَّهُ الَّذِی سَخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ فِیهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ . » ،
( جاثیّه ، 45 / 12 )
اعتقاد به خداوندِ یگانه و نظام حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و این اعتقاد زمینهساز شکوفایی استعدادهای انسان است که با اختیارِ آگاهانه میسّر است .
« لا الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَهَا أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَ لا اللَّیْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَ کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ . » ، ( یس ، 36 / 40 )
موجوداتِ جهان دارای قانونمندی خاصّی هستند و انسان درک میکند که جهان دارای خالقی حکیم است که آن را اداره میکند .
درس ششم
« قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی الأرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ . »
( آلِ عمران ، 3 / 137 )
حیاتِ فردی و اجتماعی دارای قوانین است و با مطالعة زندگی انسانها میتوان به سنّتهای الهی دست یافت و درسِ عبرت گرفت .
« أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لا یُفْتَنُونَ . » ، ( عنکبوت ، 29 / 2 )
هر کسی ادّعای ایمان کند مَشمولِ یکی از سنّتهای الهی به نامِ آزمایش ( ابتلاء و فتنه ) می شود . « کُلّاً نُمِدُّ هَؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّکَ وَ مَا کَانَ عَطَاءُ رَبِّکَ مَحْظُورًا . » ، ( اسراء ، 17 / 20 )
مطابقِ سنّت الهی هر کس کارِ نیک انجام دهد از اِمدادِ الهی بهرهمند میشود و توفیقِ خدا شاملِ حالِ او میشود ، در غیرِ این صورت از اِمدادِ خدا محروم میگردد .
« وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لأنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُوا إِثْمًا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِینٌ . » ،
( آلِ عمران ، 3 / 178 )
خدا به کافران مُهلت میدهد ، امّا آنان از این مهلت سوءِ استفاده میکنند و بر گناهانشان میافزایند و مشمول سنّت « اِملاء و اِمهال » می گردند .
« وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ * وَ أُمْلِی لَهُمْ إِنَّ کَیْدِی مَتِینٌ . » ،
( اعراف ، 7 / 182 ـ 183 )
خداوند کسانی را که کُفر ورزیدند و آیاتش را اِنکار کردند دُچار عذابِ تدریجی و سنّتِ استدراج میکند. همچُنین به آنان مهلت میدهد (سنّت اِملاء و اِمهال) و آنان گول میخورند و نابود میگردند.
« مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزَى إِلا مِثْلَهَا وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ . » ،
( انعام ، 6 / 160 )
مطابقِ سنّتِ الهی ؛ خداوند میانِ پاداش و جزا تفاوت قایل است و به کارهای اختیاری نیک یا بدِ انسانها پاداش و جزا میدهد ، نه به کارهای جبری آنان . ( تفاوت در پاداش و جزا )
« وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ الأرْضِ وَ لَکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 96 )
مطابقِ سنّتِ الهی کارهای اختیاری انسان ( خوب یا بد ) در سرنوشتِ او مؤثّر است . ( تأثیرِ نیکی یا بدی در سرنوشتِ انسان )
درس هفتم
« وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِیمًا . » ، ( نساء ، 4 / 110 )
انسان با هر گناه به نفسِ خود ، ظلم میکند و از خدا دور میشود پس باید استغفار کند زیرا میان طلبِ بخشش و خدا فاصلهای نیست ؛ توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت .
« فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ یَتُوبُ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ . » ، ( مائده ، 5 / 39 )
با انجام دادنِ هرگناه حقّی ضایع میشود و به خودِ عالی ظلم میشود . برای انسانِ خطاکار راه توبه و اصلاح باز است ؛ توبه یک ندامتِ درونی است امّا باید حقوق ضایع شده جُبران شود . توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت .
« إِلا مَنْ تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلا صَالِحًا فَأُولَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَ کَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا . » ،
( فرقان ، 25 / 70 )
توبه نه تنها گناه را پاک میکند بلکه به کمکِ ایمان و عملِصالح گناهان را به حَسَنات بَدَل میسازد . توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت .
درس هشتم
« ... مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ . » ،
( بقره ، 2 / 62 )
جامعة اسلامی بر پایة ایمان به خدا و روزِ آخِرت و عملِ صالح و دوری از شِرک بنا شده است و مسلمانان در مسیر الهی برای سعادت اُخروی تلاش میکنند و ترس و دلهرهای ندارند .
« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأمْرِ مِنْکُمْ ... . » ، ( نساء ، 4 / 59 )
مسلمانان در برنامة زندگی خود تابعِ دستورهای خدا و رسولِ خدا (ص) و امامان (ع) ( اولولامر ) هستند و به طاغوت مراجعه نمیکنند .
« فَلِذَلِکَ فَادْعُ وَ اسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَ قُلْ : آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ وَ أُمِرْتُ لأعْدِلَ بَیْنَکُمُ . اللَّهُ رَبُّنَا وَ رَبُّکُمْ ... . » ، ( شوری ، 42 / 15 )
مسلمانان در جامعة اسلامی تابعِ هَوَی و هَوَس خود نیستند و بر اساسِ ایمانِ به خدا و دستورهای الهی بینِ مردم عدالت برقرار میکنند و با بیعدالتی مبارززه میکنند .
« ... قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُولُو الألْبَابِ . » ، ( زُمَر ، 39 / 9 )
جامعة اسلامی بر اساسِ تعقّل و تفکّر شکل گرفته و خِردمندان در این جامعه دارای فضیلت هستند !
« مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ ... . » ، ( فتح ، 48 / 29 )
مردم در جامعة اسلامی با تأسّی از رسول اکرم (ص) با مؤمنان در جبهة حقّ هستند و با ستمگران که در جبهة باطل هستند مبارزه میکنند .
« قُلْ : مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَ الطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا خَالِصَةً یَوْمَ الْقِیَامَةِ کَذَلِکَ نُفَصِّلُ الآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 32 )
« قُلْ : إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ مَا بَطَنَ وَ الإثْمَ وَ الْبَغْیَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِکُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لا تَعْلَمُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 33 )
مردم در جامعة اسلامی در عینِ حال که برای امورِ دنیوی و امورِ مادّی تلاش میکنند برای امورِ اُخروی و معنوی نیز تلاش میکنند و از نعماتِ الهی به نحوِ مطلوب استفاده میکنند و به گناه و فساد نزدیک نمیشوند .
« وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ . » ، ( روم ، 30 / 21 )
در جامعة اسلامی زن دارای جایگاهِ ویژه است و خانواده محلّ آرامش و رُشدِ فضیلت و مَوَدّت و رحمت است .
درس نهم
« وَ کَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا ... . » ،
( بقره ، 2 / 143 )
جامعة واقعی اسلامی آن جامعهای است که بتواند در عصرِ خود اُسوه باشد و راهِ میانه و معتدل را به دیگر جامعهها نشان دهد و در این مسیر رسولِ اکرم (ص) اُسوة مردم است .
« وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ . » ، ( مائده ، 5 / 56 )
در جامعة اسلامی افرادِ با ایمان اگر از دستورهای خدا و رسولِ خدا (ص) پیروی کنند از امدادِ الهی بهرهمند میشوند .
« قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ : اسْتَعِینُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الأرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ . » ،
( اعراف ، 7 / 128 )
برای تقویتِ تواناییهای فردی ، انسان باید با استعانتِ از خدا و صبر در راهِ او ، ایمان و ارادة خویش را قوی کند زیرا سرانجام از آنِ متّقین است .
« اُدْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ ... . » ، ( نحل ، 16 / 125 )
برای گفتگو با مردم و رسانیدنِ پیام الهی به آنان باید از روشِ حکمت ( دانش استوار ) ، اندرز و مجادلة نیکو استفاده کرد . درس دهم
« أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ . » ، ( توبه ، 9 / 109 )
سَهلانگاری در عمل و بیتوجّهی به أحکامِ خداوند ، قرار دادنِ خود بر لبة پرتگاهی است که سقوط به وادیهای هولناک گمراهی و سرگردانی را در پِی خواهد داشت .
« یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ * إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَ یَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ * وَ مَا ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِیزٍ . » ، ( فاطر ، 35 / 15 ـ 17 )
ـ همة مخلوقات ، از جمله انسان ، در وجود و هستی خود نیازمندِ خدا هستند .
ـ تنها وجودِ بینیاز خداست ، او در هستی خود به دیگری نیازمند نیست .
ـ چون مخلوقات وابسته به خدایند ، اوست که میتواند آنها را ببرد یا نگه دارد .
ـ چون خدا وابسته به چیزی نیست ، کسی نمیتواند وجودِ را از او بگیرد و نابودش کند و او بی نیازِ مطلق است .
« اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضِ ... . » ، ( نور ، 24 / 35 )
هر چیزی پیش از آنکه نمایشدهندة خود باشد ، نشان دهندة خالقِ خود یعنی خداست . خدا نور هستی است و همة موجودات ، هستیِ خود را از او میگیرند و با وجودِ او آشکار میشوند .
درس دوم
« ... قُلِ : اللَّهُ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ . » ، ( رعد ، 13 / 16 ).
خداوند تنها مَبدأ و خالقِ جهانِ هستی است . ( توحید در خالقیّت )
« قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ . » ، ( اخلاص ، 112 / 1 )
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بی همتاست
« وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ . » ، (اخلاص ، 112 / 4 )
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بیهمتاست .
« ... لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ ... . » ، ( شوری ، 42 / 11 )
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بی مثلِ و مانند است .
« وَ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الأرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ . » ، ( آل عمران ، 3 / 109 )
خداوند ؛ یگانه خالق و مالکِ جهانِ هستی است ( توحید در خالقیّت ) و بازگشتِ همة امور به سوی اوست . ( معاد )
« ... مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا یُشْرِکُ فِی حُکْمِهِ أَحَدًا . » ، ( کهف ، 18 / 26 )
خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست . ( توحید در ربوبیّت )
« أَفَرَأَیْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ * أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ ؟! » ، ( واقعه ، 56 / 63 ـ 64 )
خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست . ( توحید در ربوبیّت )
درس سوم
« إِنَّ اللَّهَ رَبِّی وَ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ . » ، ( آلعمران ، 3 / 51 )
« إِنَّ اللَّهَ رَبىّ وَ رَبُّکُمْ » : خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست ( توحید در ربوبیت )
« فَاعْبُدُوهُ هذَا صرَِاطٌ مُّسْتَقِیم » : تنها وجودِ شایستة پرستش اوست پس خالصانه باید او را عبادت کرد تا به قُربِ الهی رسید .
« اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَ رُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ وَ مَا أُمِرُوا إِلا لِیَعْبُدُوا إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا یُشْرِکُونَ . » ، ( توبه ، 9 / 31 )
« اتخَّذُواْ أَحْبَارَهُمْ وَ رُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ »
شرکِ اجتماعی خاستگاه برخی افراد است که محورِ فعّالیّتهای اجتماعی خود قرار میدهند .« وَ مَا أُمِرُواْ إِلَّا لِیَعْبُدُواْ إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَنَهُ عَمَّا یُشْرِکُون
توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) محورِ فعّالیّتهای انسانهای موحّدی است که خدا را خالصانه پرستش میکنند تا به قُرب الهی برسند .
« لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا یُشْرِکُون »
این کلمه جامعِ همة اَبعادِ توحید ( توحیدِ در عقیده و عبادی ) است که موجبِ رستگاری انسان میشود .
« وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ ... . » ، ( نحل ، 16 / 36 )
توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی )
« وَ مَنْ یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَ إِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ . » ،
( لُقمان ، 31 / 22 )
توحید عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی )
« اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ . » ، ( فاتحه ، 1/ 2 )
« الْحَمْدُ لِلَّهِ » توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) « رَبّ الْعَالَمِینَ » توحیدِ در ربوبیت
« إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ . » ، ( فاتحه ، 1/ 5 )
توحید عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی )
درس چهارم
« قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَ فُرَادَى ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا ... . » ، ( سبأ ، 34 / 46 )
قیامِ خالصانه و برای رضایِ خدا ( اخلاص در عمل ـ توحیدِ عبادی )
« إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّینَ . » ، ( زُمر ، 39 / 2 )
قیامِ خالصانه و برای رضایِ خدا ( اخلاص در عمل ـ توحیدِ عبادی )
« أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ * وَ أَنِ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ . »
( یس ، 36 / 60 ـ 61 )
توحیدِ عملی و اخلاصِ در عمل موجبِ دوری از گناهان ( شیطان ) میشود . این اوّلین ثمرة اخلاص یعنی ؛ نفوذ نکردنِ شیطان در انسانِ مُخلَص است .
« ... لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشَاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِینَ . » ، ( یوسُف ، 12 / 24 )
توحیدِ عملی و اخلاصِ در عمل موجبِ دوری از گناهان ( شیطان ) میشود . این اوّلین ثمرة اخلاص یعنی ؛ نفوذ نکردنِ شیطان در انسانِ مُخلَص است .
« وَ الَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ . » ، ( عنکبوت ، 29 / 69 )
کسی که خالصانه در راهِ خدا تلاش کند و عملِ صالح انجام دهد ، خدا او را به راهِ خود هدایت میکند و از اِمداد الهی ( هدایت پیامبران ) بهره مند میشود و راهِ خدا را بهتر میشناسد و به اخلاص می رسد
« ... لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ . » ، ( مُلک ، 67 / 10 )
یکی از راههای رسیدن به اخلاص تقویت روحیة حقّپذیری و تسلیم در برابر عقل و پذیرش وحی است . ( عقل و وحی هر دو موهبتِ الهی است . )
« ... وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی . » ، ( طه ، 20 / 14 )
یکی از راههای رسیدن به اخلاص « راز و نیاز با خدا و کمک خواستن از اوست » نماز باید برای یاد و رضای خدا اِقامه شود .
درس پنجم
« إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَ إِمَّا کَفُورًا . » ، ( انسان ، 76 / 3 )
انسان دارای اختیار و انتخاب آگاهانه است . بنابراین مسئولِ سرنوشتِ خویش است و اگر تصمیمِ غلط بگیرد به ضررش است و اگر تصمیمِ خوب بگیرد به نفعش است .
« قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِیَ فَعَلَیْهَا وَ مَا أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍ .» ،( انعام ، 6 / 104 )
خداوند به دلیلِ اختیارِ انسان ، برای هدایتِ او راهنمایانی فرستاد پس آنان مسئولِ سرنوشتِ خویش هستند و نزدِ خدا عُذری ندارند .
« إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَکَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا . » ، ( فاطر ، 35 / 41 )
اعتقاد به خداوندِ حکیم و نظامِ حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و کشتی جهان ناخدایی دارد که آن را حفظ میکند .
« إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ . » ، ( قَمَر ، 54 / 49 )
همة مخلوقاتِ الهی دارای تقدیر ، خصوصیّات و ویژگیهای معیّنی هستند .
« هُوَ الَّذِی یُحْیِی وَ یُمِیتُ فَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ . » ، ( غافر ، 40 / 68 )
اعتقاد به خداوندِ حکیم و نظام حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و کشتی جهان ناخدایی دارد که آن را حفظ میکند .
« اللَّهُ الَّذِی سَخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ فِیهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ . » ،
( جاثیّه ، 45 / 12 )
اعتقاد به خداوندِ یگانه و نظام حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و این اعتقاد زمینهساز شکوفایی استعدادهای انسان است که با اختیارِ آگاهانه میسّر است .
« لا الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَهَا أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَ لا اللَّیْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَ کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ . » ، ( یس ، 36 / 40 )
موجوداتِ جهان دارای قانونمندی خاصّی هستند و انسان درک میکند که جهان دارای خالقی حکیم است که آن را اداره میکند .
درس ششم
« قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی الأرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ . »
( آلِ عمران ، 3 / 137 )
حیاتِ فردی و اجتماعی دارای قوانین است و با مطالعة زندگی انسانها میتوان به سنّتهای الهی دست یافت و درسِ عبرت گرفت .
« أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لا یُفْتَنُونَ . » ، ( عنکبوت ، 29 / 2 )
هر کسی ادّعای ایمان کند مَشمولِ یکی از سنّتهای الهی به نامِ آزمایش ( ابتلاء و فتنه ) می شود . « کُلّاً نُمِدُّ هَؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّکَ وَ مَا کَانَ عَطَاءُ رَبِّکَ مَحْظُورًا . » ، ( اسراء ، 17 / 20 )
مطابقِ سنّت الهی هر کس کارِ نیک انجام دهد از اِمدادِ الهی بهرهمند میشود و توفیقِ خدا شاملِ حالِ او میشود ، در غیرِ این صورت از اِمدادِ خدا محروم میگردد .
« وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لأنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُوا إِثْمًا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِینٌ . » ،
( آلِ عمران ، 3 / 178 )
خدا به کافران مُهلت میدهد ، امّا آنان از این مهلت سوءِ استفاده میکنند و بر گناهانشان میافزایند و مشمول سنّت « اِملاء و اِمهال » می گردند .
« وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ * وَ أُمْلِی لَهُمْ إِنَّ کَیْدِی مَتِینٌ . » ،
( اعراف ، 7 / 182 ـ 183 )
خداوند کسانی را که کُفر ورزیدند و آیاتش را اِنکار کردند دُچار عذابِ تدریجی و سنّتِ استدراج میکند. همچُنین به آنان مهلت میدهد (سنّت اِملاء و اِمهال) و آنان گول میخورند و نابود میگردند.
« مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزَى إِلا مِثْلَهَا وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ . » ،
( انعام ، 6 / 160 )
مطابقِ سنّتِ الهی ؛ خداوند میانِ پاداش و جزا تفاوت قایل است و به کارهای اختیاری نیک یا بدِ انسانها پاداش و جزا میدهد ، نه به کارهای جبری آنان . ( تفاوت در پاداش و جزا )
« وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ الأرْضِ وَ لَکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 96 )
مطابقِ سنّتِ الهی کارهای اختیاری انسان ( خوب یا بد ) در سرنوشتِ او مؤثّر است . ( تأثیرِ نیکی یا بدی در سرنوشتِ انسان )
درس هفتم
« وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِیمًا . » ، ( نساء ، 4 / 110 )
انسان با هر گناه به نفسِ خود ، ظلم میکند و از خدا دور میشود پس باید استغفار کند زیرا میان طلبِ بخشش و خدا فاصلهای نیست ؛ توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت .
« فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ یَتُوبُ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ . » ، ( مائده ، 5 / 39 )
با انجام دادنِ هرگناه حقّی ضایع میشود و به خودِ عالی ظلم میشود . برای انسانِ خطاکار راه توبه و اصلاح باز است ؛ توبه یک ندامتِ درونی است امّا باید حقوق ضایع شده جُبران شود . توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت .
« إِلا مَنْ تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلا صَالِحًا فَأُولَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَ کَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا . » ،
( فرقان ، 25 / 70 )
توبه نه تنها گناه را پاک میکند بلکه به کمکِ ایمان و عملِصالح گناهان را به حَسَنات بَدَل میسازد . توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت .
درس هشتم
« ... مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ . » ،
( بقره ، 2 / 62 )
جامعة اسلامی بر پایة ایمان به خدا و روزِ آخِرت و عملِ صالح و دوری از شِرک بنا شده است و مسلمانان در مسیر الهی برای سعادت اُخروی تلاش میکنند و ترس و دلهرهای ندارند .
« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأمْرِ مِنْکُمْ ... . » ، ( نساء ، 4 / 59 )
مسلمانان در برنامة زندگی خود تابعِ دستورهای خدا و رسولِ خدا (ص) و امامان (ع) ( اولولامر ) هستند و به طاغوت مراجعه نمیکنند .
« فَلِذَلِکَ فَادْعُ وَ اسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَ قُلْ : آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ وَ أُمِرْتُ لأعْدِلَ بَیْنَکُمُ . اللَّهُ رَبُّنَا وَ رَبُّکُمْ ... . » ، ( شوری ، 42 / 15 )
مسلمانان در جامعة اسلامی تابعِ هَوَی و هَوَس خود نیستند و بر اساسِ ایمانِ به خدا و دستورهای الهی بینِ مردم عدالت برقرار میکنند و با بیعدالتی مبارززه میکنند .
« ... قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُولُو الألْبَابِ . » ، ( زُمَر ، 39 / 9 )
جامعة اسلامی بر اساسِ تعقّل و تفکّر شکل گرفته و خِردمندان در این جامعه دارای فضیلت هستند !
« مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ ... . » ، ( فتح ، 48 / 29 )
مردم در جامعة اسلامی با تأسّی از رسول اکرم (ص) با مؤمنان در جبهة حقّ هستند و با ستمگران که در جبهة باطل هستند مبارزه میکنند .
« قُلْ : مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَ الطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا خَالِصَةً یَوْمَ الْقِیَامَةِ کَذَلِکَ نُفَصِّلُ الآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 32 )
« قُلْ : إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ مَا بَطَنَ وَ الإثْمَ وَ الْبَغْیَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِکُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لا تَعْلَمُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 33 )
مردم در جامعة اسلامی در عینِ حال که برای امورِ دنیوی و امورِ مادّی تلاش میکنند برای امورِ اُخروی و معنوی نیز تلاش میکنند و از نعماتِ الهی به نحوِ مطلوب استفاده میکنند و به گناه و فساد نزدیک نمیشوند .
« وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ . » ، ( روم ، 30 / 21 )
در جامعة اسلامی زن دارای جایگاهِ ویژه است و خانواده محلّ آرامش و رُشدِ فضیلت و مَوَدّت و رحمت است .
درس نهم
« وَ کَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا ... . » ،
( بقره ، 2 / 143 )
جامعة واقعی اسلامی آن جامعهای است که بتواند در عصرِ خود اُسوه باشد و راهِ میانه و معتدل را به دیگر جامعهها نشان دهد و در این مسیر رسولِ اکرم (ص) اُسوة مردم است .
« وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ . » ، ( مائده ، 5 / 56 )
در جامعة اسلامی افرادِ با ایمان اگر از دستورهای خدا و رسولِ خدا (ص) پیروی کنند از امدادِ الهی بهرهمند میشوند .
« قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ : اسْتَعِینُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الأرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ . » ،
( اعراف ، 7 / 128 )
برای تقویتِ تواناییهای فردی ، انسان باید با استعانتِ از خدا و صبر در راهِ او ، ایمان و ارادة خویش را قوی کند زیرا سرانجام از آنِ متّقین است .
« اُدْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ ... . » ، ( نحل ، 16 / 125 )
برای گفتگو با مردم و رسانیدنِ پیام الهی به آنان باید از روشِ حکمت ( دانش استوار ) ، اندرز و مجادلة نیکو استفاده کرد . درس دهم
« أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ . » ، ( توبه ، 9 / 109 )
سَهلانگاری در عمل و بیتوجّهی به أحکامِ خداوند ، قرار دادنِ خود بر لبة پرتگاهی است که سقوط به وادیهای هولناک گمراهی و سرگردانی را در پِی خواهد داشت .
