دوستان شیطان چه کسانی هستند؟
تلاشگران در گمراهی افراد جامعه، اولیا و
دوستان با وفای شیطان هستند؛ کسانی که شیطان را در موارد تنهایی و عدم
توانایی در اجرای نقشه‌هایش کمک می‌کنند و به وسیله آنان بسیاری از
گمراهی‌ها انجام می‌گیرد.
دوستان شیطان کسانی هستند که فتنه و
فتنه‌انگیزی را دوست دارند، از خونریزی و کشتار خوششان می‌آید، دیگران را
برای جنگ و دعوا با مسلمانان تحریک می‌کنند.
آنها تحت تأثیر وسوسه‌های شیاطین قرار می‌گیرند و به خاطر دوستی با آنان، با مۆمنان می‌جنگند: «وَإِنَّ الشَّیاطِینَ لَیوحُونَ إِلَى أَوْلِیآئِهِمْ لِیجَادِلُوکُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ»؛
«و در خفا شیطان‌ها به دوستان خود وسوسه مىکنند تا با شما ستیزه نمایند و
اگر اطاعتشان کنید قطعاً شما هم مشرکید».(1) قرآن برای این افراد
ویژگی‌هایی را ذکر کرده است:
ترسو بودن
«إِنَّمَا ذَلِکُمُ الشَّیطَانُ یخَوِّفُ أَوْلِیاءهُ فَلاَ تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن کُنتُم مُّۆْمِنِینَ»؛ «در واقع این شیطان است که دوستانش را مى ترساند پس اگر مومنید از آنان مترسید و از من بترسید».(2)
نشانه دوستان شیطان، ترس و وحشت است؛ زیرا اولیاءالله اهل خوف و ترس نیستند: «أَلا إِنَّ أَوْلِیاء اللّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَلاَ هُمْ یحْزَنُونَ»؛ «آگاه باشید که بر دوستان خدا نه بیمى است و نه آنان اندوهگین مىشوند.»(3)
بی‌ایمانی و شرک
از دیگر نشانه‌های اولیای شیطان، بی‌ایمانی است؛ زیرا شیطان فقط بر افراد بی‌ایمان سلطه دارد: «یا
بَنِی آدَمَ لاَ یفْتِنَنَّکُمُ الشَّیطَانُ کَمَا أَخْرَجَ أَبَوَیکُم
مِّنَ الْجَنَّةِ ینزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِیرِیهُمَا
سَوْءَاتِهِمَا إِنَّهُ یرَاکُمْ هُوَ وَقَبِیلُهُ مِنْ حَیثُ لاَ
تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّیاطِینَ أَوْلِیاء لِلَّذِینَ لاَ
یۆْمِنُونَ»؛ «اى فرزندان آدم! زنهار تا شیطان شما را به فتنه
نیندازد؛ چنان که پدر و مادر شما را از بهشت بیرون راند و لباسشان را از
ایشان برکند تا عورت‌هایشان را بر آنان نمایان کند؛ در حقیقت او و قبیلهاش
شما را از آنجا که آنها را نمىبینید مىبینند، ما شیاطین را دوستان
کسانى قرار دادیم که ایمان نمىآورند».(4)
شیطان از خدا و یاد او
خوف دارد؛ چرا که هر جا نام و یاد خداست، ملائک الهی حاضرند و با حضور
ملائک، شیاطین جرأت حضور ندارند؛ بلکه شیطان فقط بر کسانی سلطه دارد که از
او پیروی می‌کنند و او را سرپرست خود می‌گیرند و به خدا شرک می‌ورزند.
در حدیثی از امام صادق(علیه السلام) آمده است که فرمود: «در خانه‌ات اذان بگو که همانا اذان شیطان را فراری می‌دهد».(5)
در
سخنی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز آمده است که فرمود: «آیا شما را
خبر ندهم از چیزی که اگر آن را انجام دهید شیطان از شما دور می‌شود، همان
طور که مشرق از مغرب دور است؟ اصحاب گفتند: بفرمایید. فرمود: روزه، صورت
شیطان را سیاه می‌کند و صدقه کمرش را می‌شکند و دوستی به خاطر خدا و کمک به
عمل صالح، دنباله او را قطع می‌کند و استغفار رگ قلب او را پاره می‌کند و
هر چیزی زکاتی دارد و زکات ابدان، روزه است».(6)
سست بنیانی
ضعف و سستی و آسیب‌پذیری شاخصه مهم دیگر آن‌هاست: «مَثَلُ
الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیاء کَمَثَلِ الْعَنکَبُوتِ
اتَّخَذَتْ بَیتًا وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُیوتِ لَبَیتُ الْعَنکَبُوتِ لَوْ
کَانُوا یعْلَمُونَ»؛ «داستان کسانى که غیر از خدا دوستانى اختیار
کردهاند، همچون عنکبوت است که خانهاى براى خویش ساخته و در حقیقت اگر
مىدانستند، سستترین خانهها همان خانه عنکبوت است».(7)
اولیای
شیطان به عنوان تکیه‌گاه‌هایی همچون لانه عنکبوت هستند؛ زیرا خانه باید
دیوار، سقف، در و مواد مستحکمی داشته باشد؛ ولی خانه عنکبوت هیچ یک را
ندارد. شیطان و اولیای او هم چنین هستند. قرآن به مسلمانان می‌آموزد که نه
تنها از اولیای شیطان نباشند؛ بلکه با دوستان شیطان نیز مقابله کنند؛ چرا
که آنان بسیار سست عنصر و ضعیف هستند:
«الَّذِینَ آمَنُواْ یقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ
یقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُواْ أَوْلِیاء الشَّیطَانِ
إِنَّ کَیدَ الشَّیطَانِ کَانَ ضَعِیفًا»؛ «کسانى که ایمان
آوردهاند در راه خدا کارزار مىکنند و کسانى که کافر شده‌اند در راه طاغوت
مىجنگند؛ پس با یاران شیطان بجنگید که نیرنگ شیطان [در نهایت] ضعیف
است».(8)
آن‌هایی که راه کفر را در پیش گرفتند، از ولایت خدای تعالی
خارج شده‌اند؛ در نتیجه دیگر مولایی ندارند و ولی آنان شیطان است و
آنها، اولیای شیطان.(9)
برادران شیطان
هنگامی
که ارتباط با شیطان از حد متعارف فراتر برود و آن قدر تنگاتنگ و صمیمی
بشود که به مرحله برادری برسد، شیطان آنها را به عنوان برادران صمیمی خویش
می‌پذیرد و این نهایت سقوط برای انسان است.
قرآن برادران شیطان را کسانی معرفی می‌کند که در خرج اموال و صرف دارایی خود حد و مرزی قائل نیستند و اهل اسراف و تبذیر هستند: «وَآتِ
ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَلاَ
تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کَانُواْ إِخْوَانَ
الشَّیاطِینِ وَکَانَ الشَّیطَانُ لِرَبِّهِ کَفُورًا»؛ «و حق
خویشاوند را به او بده و مستمند و در راهمانده را [دستگیرى کن] و ولخرجى و
اسراف مکن؛ چرا که اسرافکاران برادران شیطان‌هایند و شیطان همواره نسبت به
پروردگارش ناسپاس بوده است».(10)
تعبیر به برادران شیطان یا به
خاطر این است که اعمالشان هم‌ردیف و هماهنگ اعمال شیطان است که همچون
برادرانی که یکسان عمل می‌کنند و یا اینکه قرین و همنشین شیطان در
دوزخ‌اند.(11)
===============================
پی‌نوشت:
1. انعام: 121.
2. آل‌‌عمران: 175.
3. یونس: 62.
4. اعراف: 27.
5. کافی، ج3، ص308.
6. همان، ج4، ص62.
7. عنکبوت: 41.
8. نساء: 76.
9. المیزان، ج4، ص 449.
10. اسراء: 27 ـ 26.
11. تفسیر نمونه، ج 12، ص 93.
