شنبه, ۱۴ تیر ۱۳۹۳، ۰۷:۴۷ ب.ظ
از
مسائلى که درباره امام زمان(ع) مورد بحث و گفت و گو است، مکان و محل سکونت
آن حضرت است، که آیا آن حضرت در مکان خاصى سکونت دارد یا نه؟ و اگر در
مکان ویژهاى است آن مکان کجا است؟
روایاتى که درباره مکان امام زمان(ع) وجود دارند چند دستهاند:
1 - برخى
از روایات محل خاصى را تعیین نکرده و جایگاه آن حضرت را در بیابانها و
کوهها معرفى مىکند. از آن جمله حضرت مهدى(ع) به پسر مهزیار فرمود: «فرزند
مهزیار! پدرم امام حسن(ع) از من پیمان گرفت و فرمان داد که براى سکونت
کوهاى سخت و سرزمینهاى خشک و دور دست را برگزینیم».(1)
از این روایت استفاده مىشود که حضرت از دسترسى مردم دور است و کسى که از محل سکونت وى آگاه نیست.
2 - برخى
روایات خاصى را به عنوان محل سکونت آن حضرت یاد نمودهاند، مثلا در برخى
از روایات در مدینه و پیرامون آن اشاره شده است. ابوبصیر مىگوید از امام
باقر(ع) شنیدم که فرمود: «لابد لصاحب هذا الامر من عزلة و لابد فى عزلته من
قوة و ما بثلاثین من وحشته، و نعم المنزل طیبة»(2)، صاحب زمان(ع) را
عزلت و غیبتى است که در آن، غیبت، نیرومند است به سى نفرى که با حضرت
هستند وحشت و تنهایى را از وى دور مىکنند (و به قوت وى مىافزاید) و خوب
جایگاهى است (مدینه) طیبه.
از این روایات استفاده مىشود که حضرت در مدینه منوره منزل دارد و افرادى همواره با ایشان به صورت ناشناس هستند.
برخى
روایات مکان امام زمان(ع) را کوه«رضوان» که در اطراف مدینه است، بیان
کردهاند، عبدالاعلى آل سام مىگوید: «با امام صادق(ع) از مدینه خارج شدیم،
به روحاء (اطراف مدینه) که رسیدیم حضرت نگاهش را به کوهى دوخت و مدت زمانى
ادامه داد، و فرمود: این کوه رضوان نام دارد، خوب پناهگاهى است براى
خائف(امام غائب) در غیب صغرا و غیبت کبرى.(3)
از روایات دیگر استفاده مىشود که امام زمان(ع) در مکانى به نام «ذى طوى» که
در اطراف مکه است، زندگى مىکند و از همان جا نیز یاران خود قیام مىکنند.
امام باقر(ع) فرمود: «امام زمان را غیبتى است در بعضى از درهها و اشاره
کرد به منطقه ذى طوى».(4)
3 - برخى
روایات جایگاه خاصى را براى امام زمان(ع) نام نمىبرد، ولى از حضرت به
عنوان فردى یاد مىکند که با مردم و در میان مردم و با آنان حشر و نشر
داردو به گونهاى ناشناس زندگى مىکند. امام صادق(ع) فرمود: «صاحب الامر
شباهتى نیز به حضرت یوسف پیامبر(ع) دارد جاى انکار نیست که خداوند با حجت
خود همان کارى را انجام دهد که با یوسف انجام داد. صاحب الزمان(ع)، آن
مظلوم حق از دست داده، در میان مردم رفت و آمد مىکند و در بازار قدم
مىنهد و گاهى بر فرش منزلهاى دوستان مىنشیند، لیکن او را نمىشناسند تا
زمانى که خداوند به وى اذن دهد تا وى خود را معرفى کند، آن گونه که یوسف(ع) اجازه داد هنگامى که برادرانش گفتند: تو یوسفى؟ گفت: آرى من یوسفم».(5)
از
این روایت استفاده مىشود که امام زمان(ع) مکان معین نداشته در میان جمع و
جامع است، با مردم حشر و نشر دارد و زندگى طبیعى و معمولى دارد. در مراسم
مذهبى و مناسک حج شرکت مىجوید، ولى شناخته شده نیست و این امرى است که
سابقه داشته و دارد. عنایت امام(ع) به مردم و هدایت و رهبرى مردم از سوى
دیگر نشان از آن دارد که آن حضرت در همه جا بوده و در همه جا حضور دارد.
از
جمع بین روایات نیز مىتوان استفاه کرد که امام زمان(ع) در همه جا حضور
دارد و این منافات ندارد به آن دسته از روایت که مکان معین مانند مدینه و
مکه را بیان کردهاند؛ زیرا آن دسته روایات ناظر بر آن است که در برخى از
زمانها و مکانهاى خاص حضور پیدا مىکند. آن دسته از روایات که مکان مشخصى
را براى امام بیان نکرده ناظر بر آن است که حضرت در همه جا حضور دارد. بى
تردید یکى از مصادیق حضور امام در همه جا، همان مکانهاى خاصى مىباشد.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت ها:
1 - شیخ طوسى، کتاب الغیبه، ص 266.
2 - بحار الانوار، ج 52، ص 153 و اصول کافى، ج 1، ص 340.
3 - شیخ طوسى، کتاب الغیبه، ص 162.
4 - نعمانى، کتاب الغیبه، ص 182.
5 - نعمانى، کتاب الغیبه، ص 164.
-
۰
۰
- ۹۳/۰۴/۱۴
