آشنایی با سوره هایی که در کتاب دین و زندگی سال دوم دبیرستان آمده

 

 

    وَ نُنَزِّلُ مِنَ القُرآنِ ما هُوَ شِفاءُ ورَحمَه لِلمُؤمِنینَ (82 اسراء)

و نازل کردیم در قرآن آنچه که شفا و رحمت است برای مؤمنین

هوالحق

حضرت علی (ع) می فرماید: «قرآن دریایی است که هر چه از آب آن برود چندی از آن نمی کاهد.»

امام سجاد (ع) می فرماید : «آیات قرآن گنجینه هستند، پس هر گاه این گنجینه را گشودی به آن درست نگاه کن که در آن چیست؟»

امام صادق (ع) می فرماید: «قرآن کلام الهی است و عهد خدا با بندگانش است»

سوره اعلی	مکّی	19 آیه	72 کلمه	27 حرف	معنی: برتر، عالی تر (از صفات خداوند)
علت نامگذاری: از آن جهت که آیه ی اوّل، خداوند را با صفت برتر (اعلی) بیان کرده است و به تسبیح او فرمان دادمان از نظر جمع آوری هشتاد و هفتمین سوره و از نظر نزول، هفتمین سوره است.                             (درس اول صفحه 5)
سوره نمل	مکی	93 آیه	149 کلمه	4799 حرف	معنی: مورچه
علت نامگذاری:آیه 18 این سوره بیانگر واقعه برخورد لشکر سلیمان به همراه سپاه جنّ و انس و پرندگان که مسخّره فرمان او بودند با مورچگان می باشد (دربیابان معروف به «وادی نمل») به ترتیب جمع آوری: بیست و هفتمین سوره است و به ترتیب نزول: چهل و هفتمین سوره است.  (درس اول صفحع 5و6)
سوره قمر	مکل	55 آیه	342 کلمه	1420 حرف	معنی: ماه
علت نامگذاری: آیه اول این سوره که خداوند مسأله شق القمر را یکی از معجزات پیامبر اسلام (ص) می باشد مطرح کرده است برای * به ترتیب جمع آوری: پنجاهمین سوره است و به ترتیب نزول سی و ششمین سوره است.              (درس اول صفحه 6)
سوره احقاف	مکی	35 آیه	644 کلمه	2598 حرف	معنی: نام سرزمین عاد در نزدیکی یمن (جنوب عربستان)
علت نامگذاری: ذکر داستان قوم عاد در آیه 21 و گرفتار شدن آنها به عذاب الهی (طوفان و تند باد شدید) می باشد که نام سرزمین آنها احقاف بود. به ترتیب جمع آوری، چهل و ششمین سوره است به ترتیب نزول شصت و پنجمین سوره است. (درس دوم صفحه 17)
سوره تغابن	مدنی	18 آیه	241 کلمه	1070 حرف	معنی: احساس ضرر کردن و حسرت و افسوس و یکی از نامهای روز قیامت
علت نامگذاری: آیه 9 به علت مطرح کردن اوضاع قیامت و تغابن که یکی از نامهای روز قیامت است به این علت است که عده ای احساس ضرر و زیان خواهند کرد. به ترتیب جمع آوری: شصت و چهارمین سوره است و به ترتیب نزول صدو نهمین سوره است. (درس دوم صفحه 17)
سوره آل عمران	مدنی	200 آیه	3480 کلمه	14525 حرف	معنی: عمران پدر حضرت مریم است
علت نامگذاری: به مناسبت ذکر داستان آل عمران در آیه 32 به بعد این سوره آل عمران نامیده شده است. به ترتیب جمع آوری: سومین سوره است به ترتیب نزول هشتمین سوره است. (درس دوم صفحه 18)
سوره ملک	مکی	30 آیه	330 کلمه	1300 حرف	معنی: فرمانروایی
علت نامگذاری: در آیه اول چون پادشاهی و اقتدار و تصرف در کارها را مخصوص خداوند می داند و * از مالکیت و حاکمیت خدا و این که جهان هستی ملک خدا و در تصرف و تحت حکومت اوست.  به ترتیب جمع آوری شصت و هفتمین سوره است به ترتیب نزول هفتادو ششمین سوره است. (درس دوم صفحه 18)
سوره اسراء	مکی	111 آیه	1533 کلمه	6460 حرف	معنی: حرکت و سیر شبانه
علت نامگذاری: آیه اول سوره که اشاره به حرکت و سیر شبانه ی پیامبر اسلام (ص) از مسجد الحرام به مسجد الاقصی و ما بعد آن است که مقدمه ی معراج بزرگ پیامبر (ص) به آسمانها بود برای اکرام پیامبر (ص) و نشان دادن اسرار خلقت و توحید و قدرت خداوند به ترتیب جمع آوری هفدهمین سوره ای به ترتیب نزول چهل و نهمین سوره است. (درس سوم صفحه 33)
سوره روم	مکی	60 آیه	819 کلمه	3534 حرف	معنی: نام شهری است
علت نامگذاری: آیه ی دوم این سوره که بیانگر پیروزی روم پس از شکست خوردن از ایران بعنوان یک پیش گویی که قرآن است به ترتیب جمع آوری: سی امین سوره است به ترتیب نزول هشتاد و سومین سوره است  (درس سوم صفحه 33)
سوره شمس	مکی	15 آیه	54 کلمه	247 حرف	معنی: خورشید
علت نامگذاری: در اولین آیه به شهر به زادگاه پیامبر (ص) یعنی مکه قسم یاد شده است همان حرم امن الهی که همه که همه کس و همه چیز در آنجا باید در امن و امان باشد. به ترتیب جمع آوری نود و یکمین سوره است و به ترتیب نزول بیست و پنجمین سوره است (درس سوم صفحه 33)
سوره انسان	مدنی	31 آیه	240کلمه	1054 حرف	معنی روزگار نام اصلی آل دهر است
علت نامگذاری آیه اول سوره است. دهر به معنی روزگار می باشد آیات نخستین این سوره انسان و کیفیت آفرینش و خلقت او را بیان می کند. ترتیب جمع آوری هفتادو ششمین سوره است و به ترتیب نزول نودو هفتمین سوره است
سوره قیامت	مکی	40 آیه	199 کلمه	652 حرف	معنی: برخاستن ، نام رستاخیز عمومی
علت نامگذاری: آیه اول می باشد که خداوند به قیامت قسم یاد کرده است و اکثر آیات این سوره اوضاع و احوال روز قیامت را بیان می کند. به ترتیب جمع آوری هفتادو پنجمین سوره است و به ترتیب نزول سی امین سوره است  (درس سو صفحه 34)
سوره زمر	مکی	75 آیه	1192 کلمه	4708 حرف	معنی گروه ها و دسته ها
علت نامگذرای از آیه 71 و 72 گرفته شده که در روز قیامت مردم گروه گروه به سوی جایگاه خودشان سوق داده می شوند. به ترتیب جمع آوری سی و نهمین سوره است به ترتیب نزول پنجاه و هشتمین  سوره است. (درس سوم صفحه 34)
سوره بقره	مکی	286 آیه	6221 کلمه	25500 حرف	معنی گاو ماده
علت نامگذاری به خاطر داستانی در مورد گاو بنی اسرائیل که دستور ذبح آن به قوم بنی اسرائیل داده شده است به ترتیب جمع آوری دومین سوره است و به ترتیب نزول هشتادو ششمین سوره است (درس سوم صفحه 34 و 35)
سوره ق	مکی	45 آیه	357 کلمه	1494 حرف	معنی از حروف مقطعه قرآن
علت نامگذاری آیه اول می باشد که اکثر سوره هایی که با حروف مقطعه آغاز می شوند به همان نام نامیده شده اند به ترتیب جمع آوری پنجاهمین سوره است و به ترتیب نزول سی و سومین سوره است (درس سوم  صفحه 35)
سوره ص	مکی	88 آیه	722 کلمه	3029 حرف	معنی از حروف مقطعه
علت نامگذاری اولین آیه این سوره می باشد که با حرف مقطعه آغاز می شود به ترتیب جمع آوری: سی و هشتمین سوره است و به ترتیب نزول سی و هفتمین سوره است (درس چهارم  صفحه 43)
سوره مؤمنون	مکی	118 آیه	1840 کلمه	4802 حرف	معنی ایمان آورندگان
علت نامگذاری به علت ذکر اوصاف مؤمنین و آثار و نشانه های ایمان در 11 آیه ی اول سوره به این نام معروف است به ترتیب جمع آوری بیست و سومین سوره است و به ترتیب نزول هفتاد و سومین سوره است.
احقاف و عنکبوت و اسرا در درس های قبل بررسی شده است و دیگر در درس پنجم تکرار نمی  شود.
سوره جاثیه	مکی	37 آیه	488 کلمه	2191 حرف	معنی کسی که به زانو در آمده
علت نامگذاری در آیه 28 به زانو در آمدن بسیاری از مردم در صفحه قیامت بخار اعمالشان در دادگاه عدل الهی مطرح کرده است به ترتیب جمع آوری چهل و پنجمین سوره است و به ترتیب نزول شصت و چهارمین سوره است . (درس پنجم صفحه 50)
سوره یونس	مکی	109 آیه	1832 کلمه	7567 حرف	معنی نام یکی از پیامبران است
علت نامگذاری چون آیه 98 این سوره از یونس و ایمان همگی مردم قوم و آبادیی که یونس در آن به سر می برد سخن گفته است  به ترتیب جمع آوری دهمین سوره است و به ترتیب نزول پنجاهمین سوره است  (درس پنجم صفحه 50)
سوره کهف	مکی	110 آیه	1479 کلمه	6360 حرف	معنی غار شکاف کوه (غار اصحاف کهف)
علت نامگذاری بر اساس آیه 9 تا 76 این سوره می باشد که داستان اصحاب کهف را که یکتا پرست بودند را مطرح کرده است به ترتیب جمع آوری هیجدهمین سوره است و به ترتیب نزول شصت و هشتمین سوره است. (درس پنجم صفحه 51)
سوره مائده	مدنی	120 آیه	2804 کلمه	11933 حرف	معنی سفره غذا
علت نامگذاریاین سوره بخاطر دعای حضرت عیسی (ع) برای نزول مائده سمانی که در آیه 114 آمده و به این نام نامیده شده است به ترتیب جمع آوری پنجمین سوره است و به ترتیب نزول صد و دوازدهمین سوره است (درس پنجم صفحه 52)
سوره نساء	مدنی	1176 آیه	3745 کلمه	16030 حرف	معنی زنان
علت نامگذاری چون شامل حقوق و احکام زنان است به ترتیبی جمع آوری چهارمین سوره است نود و یکمین سوره است (درس ششم صفحه 61)
سوره نحل	مکی	128 آیه	2840 کلمه	7707 حرف	معنی زنبور عسل
علت نامگذاری آیه 68 و 69 درباره ی زنبور عسل و خانه سازی آن و تهیه عسل از میوه ها و گلها و شفا بخش بودن عسل و الهام خدایی به زنبور سخن گفته شده است به ترتیب جمع آوری شانزدهمین سوره است و به ترتیب نزول شصت و نهمین سوره است.
سوره غافر	مکی	85 آیه	1199 کلمه	4960 حرف	معنی بخشنده گناه آمرزنده
علت نامگذاری در آیه سوم با صفت غافر از خداوند یاد شده است خداوند بخشنده ی گناه و خطا پوش مؤمن نامیده شده است و به علت شرح داستان آمرزنده ی مؤمن آل فرعون در زمان حضرت موسی (ع) به ترتیب جمع آوری: چهلمین سوره است و به ترتیب نزول پنجاه و نهمین سوره است (درس هفتم صفحه 70 و 71)
سوره یس	مکی	83 آیه	729 کلمه	3000 حرف	معنی یکی از حروف مقطعه و یکی از نامهای پیامبر (ص)
علت نامگذاری آیه اول می باشد که با پیامبر (ص)سخن گفته است و با یس هم شروع شده که هم از حروف مقطعه است و هم از القاب و نامهای رسول خدا (ص) است به ترتیب جمع آوری سی و ششمین سوره است و به ترتیب نزول چهلمین سوره است (درس هفتم صفحه 71)
سوره قیامت و مومنون قبلاً بررسی شده است
سوره انبیا	مکی	112 آیه	1168 کلمه	4890 حرف	معنی پیامبران
علت نامگذاری چون در این سوره داستان زندگی بسیاری از پیامبران مطرح شده است از میان 26 پیامبری که نامشان در سراسر قرآن ذکر شده است در این سوره داستان تعداد 16 نفر از پیامبران آمده است بنابراین برای بزرگداشت مقام پیامبران به این نام نامیده شده است . به ترتیب جمع آوری بیست و یکمین سوره است و به ترتیب نزول هفتادو دومین سوره است (درس هشتم صفحه 78)
سوره حاقه	مکی	152 آیه	256 کلمه	1084 حرف	معنی آنچه حق است یکی از نامهای قیامت
علت نامگذاری اولین آیه سوره که بیانگر حقانیت وقوع قیامت است این کلمه از ریشه ی حق گرفته شده است به ترتیب جمع آوری شصت و نهمین سوره است و به ترتیب نزول هفتاد و هفتمین سوره است. (درس هشتم صفحه 78 )
سوره اعراف	مکی	206 آیه	3825 کلمه	13877 حرف	معنی جایی میان بهشت و جهنم
علت نام گذاری آیه 45 سوره ی اعراف می باشد چون از اصحاف اعراف سخن رفته است آنجا که مردمی به سر خواهند که حسنات و سیئات و اعمال نیک و به آنها با هم برابر است . به ترتیب جمع آوری هفتمین سوره است و به ترتیب نزول سیو هشتمین سوره است. (درس هشتم صفحه 78)
سوره طه	مکی	135 آیه	1341 کلمه	5242 حرف	معنی یکی از حروف مقطعه و یکی از نامهای پیامبر است
علت نامگذاری اولین آیه این سوره می باشد  که خطاب به پیامبر (ص) است . به ترتیب جمع آوری بیستمین سوره است و به ترتیب نزول چهل و چهارمین سوره است (درس هشتم صفحه 79)
سوره زمر قبلاً بررسی شده است
سوره زلزال	مدنی	8 آیه	35 کلمه	149 حرف	معنی لرزش و زلزله
علت نامگذاری آیه اول این سوره که وقوع زمین لرزه وحشناک را هنگام ظهور قیامت بیان می کند که نشان پایان این جهان و آغاز جهان دیگر است به ترتیب جمع آوری نودو نهمین سوره است و به ترتیب نزول نودو دومین سوره است (درس نهم صفحه 87 )
سوره فرقان	مکی	77 آیه	892 کلمه	3733 حرف	معنی جدا کننده حق و باطل و یکی از نامهای قرآن
علت نامگذاری آیه اول این سوره که یکی از نامهای قرآن می باشد و جدا کننده ی حق از باطل است به علت اینکه قرآن معیار سنجش و میزان تشخیص بین حق و باطل است. به ترتیب جمع آوری بیست و چهارمین سوره است به ترتیب نزول صدو دومین سوره است (درس دهم صفحه 104 )
سوره مجادله	مدنی	23 آیه	273 کلمه	1792 حرف	معنی گفتگو و جدل
علت نامگذاری آیه اول سوره که گفتگوی زنی با پیامبر (ص) را درباره شوهرش مطرح می کند و حکمی در حل مشکل آن زن از سوی خدا نازل شده است. به ترتیب جمع آوری پنجاه و هشتمین سوره است و به ترتیب نزول صدو پنجمین سوره اس (درس یازدهم صفحه 114)
سوره ممتحنه	مدنی	13 آیه	348 کلمه	1510 حرف	معنی زن امتحان شده
علت نامگذاری آیه 10 این سوره سخن از زنانی می گوید که مسلمان شده بودند و شوهران کافر خود را در مکه رها کردند و در مدینه به پیامبر پناهنده شدند. به ترتیب جمع آوری شصتمین سوره است و به ترتیب نزول نودمین سوره (درس یازدهم صفحه 114)
درس دوازدهم سوره اعراف قبلاً بررسی شده است .
سوره نور	مدنی	64 آیه	1316 کلمه	5680 حرف	معنی نور و روشنی
علت نامگذاری آیه 35 این سوره اللهُ نُورُ السَموات و الاَرض معروف به آیه نور «خداوند آسمانها و زمین و تجلی بخش هستی می باشد» کلمه نور در قرآن 43 بار بکار رفته  که 7 بار آن تنها در این سوره است و 5 بار آن در آیه نور آمده است به ترتیب جمع آوری بیست و چهارمین سوره است و به ترتیب نزول صدو دومین سوره است. (درس سیزدهم صفحه 135)
سوره احزاب	مدنی	73 آیه	1280 کلمه	5796 حرف	معنی حزب ها و گروهها
علت نامگذاری بر اساس آیه 2 لشکریان مکه و دیگر قبایل عرب که برای جنگ با مسلمین به مدینه آمدند به ترتیب جمع آوری سی و سومین سوره است و به ترتیب نزول هشتادو نهمین سوره است (درس سیزدهم صفحه 135)
سوره توبه	مدنی	129 آیه	4098 کلمه	10488 حرف	معنی بازگشت
عل نامگذاری شرح توبه متخلفین از جنگ تبوک در آیه 118 ذکر شده است و به این نام نامیده شده است و هم در آیه 117 جریان پذیرفته شدن توبه یاران رسول خدا بیان شده است (در این سوره 16 آیه توبه وجود دارد) به ترتیب جمع آوری نهمین سوره است و به ترتیب نزول صدو سیزدهمین سوره است . (درس چهاردهم صفحه 144)
سوره انفال	مدنی	75 آیه	1095 کلمه	5080 حرف	معنی ثروتها و منابع عمومی طبیعت
علت نامگذاری اولین آیه سوره که از غنایم و کیفیت توزیع آن سخن گفته است و حکم ثروت های عمومی و اینکه از آن کیست و در چه راهی مصرف می شود. به ترتیب جمع آوری هشتمین سوره است و به ترتیب نزول هشتادو هشتمین (درس پانزدهم صفحه   )
بقره و عنکبوت قبلاً بررسی شده است.