اسامی و صفات فرشتگان در خطبه اول نهج البلاغه

                                                بسم الله الرحمن الرحیم

ثُمَّ فَتَقَ مَا بَیْنَ السَّمَوَاتِ الْعُلَا فَمَلَأَهُنَّ أَطْوَاراً مِنْ مَلَائِکَتِهِ مِنْهُمْ سُجُودٌ لَا یَرْکَعُونَ وَ رُکُوعٌ لَا یَنْتَصِبُونَ وَ صَافُّونَ لَا یَتَزَایَلُونَ وَ مُسَبِّحُونَ لَا یَسْأَمُونَ لَا یَغْشَاهُمْ نَوْمُ الْعُیُونِ وَ لَا سَهْوُ الْعُقُولِ وَ لَا فَتْرَةُ الْأَبْدَانِ وَ لَا غَفْلَةُ النِّسْیَانِ وَ مِنْهُمْ أُمَنَاءُ عَلَى وَحْیِهِ وَ أَلْسِنَةٌ إِلَى رُسُلِهِ وَ مُخْتَلِفُونَ بِقَضَائِهِ وَ أَمْرِهِ وَ مِنْهُمُ الْحَفَظَةُ لِعِبَادِهِ وَ السَّدَنَةُ لِأَبْوَابِ جِنَانِهِ وَ مِنْهُمُ الثَّابِتَةُ فِی الْأَرَضِینَ السُّفْلَى أَقْدَامُهُمْ وَ الْمَارِقَةُ مِنَ السَّمَاءِ الْعُلْیَا أَعْنَاقُهُمْ وَ الْخَارِجَةُ مِنَ الْأَقْطَارِ أَرْکَانُهُمْ وَ الْمُنَاسِبَةُ لِقَوَائِمِ الْعَرْشِ أَکْتَافُهُمْ نَاکِسَةٌ دُونَهُ أَبْصَارُهُمْ مُتَلَفِّعُونَ تَحْتَهُ بِأَجْنِحَتِهِمْ مَضْرُوبَةٌ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ مَنْ دُونَهُمْ حُجُبُ الْعِزَّةِ وَ أَسْتَارُ الْقُدْرَةِ لَا یَتَوَهَّمُونَ رَبَّهُمْ بِالتَّصْوِیرِ وَ لَا یُجْرُونَ عَلَیْهِ صِفَاتِ الْمَصْنُوعِینَ وَ لَا یَحُدُّونَهُ بِالْأَمَاکِنِ وَ لَا یُشِیرُونَ إِلَیْهِ بِالنَّظَائِرِ
فرشتگان به چهار گروه تقسیم شده اند:

1-    نخست به فرشتگانى که کارشان عبادت است، اشاره شده و آن‌ها را نیز به چند گروه تقسیم مى‌شوند:
الف:«گروهى که پیوسته در حال سجده‌اند و رکوع نمى‌کنند» (منِهُم سُجودٌ لا یرَکَعون).
ب:«وگروهى که همواره در رکوعند و قیام نمی‌کنند» (وَ رُکوع لا یَنتَصِبون).
ج:«و گروهى که پیوسته در حال قیامند و هرگز از این حالت جدا نمى‏‌شوند» (وَ صافّون لا یتََزایلون).
2-دوّمین ‌
«گروهى از آنان امناى وحى خدا و زبان گویاى او به سوى پیامبران و پیوسته براى رساندن حکم و فرمانش در آمد و شد هستند» (و منِهُم اَمناء على وَحیه وَ السُنة الى رَسلهِ و مُختَلفُون بِقضائه وَ اَمرِهِ).
در واقع آن‌ها واسطه میان پروردگار و پیامبران و ترجمان وحى او هستند.

3-سوّمین
«گروهى از آنان حافظان بندگان اویند و دربانان بهشت‌هاى او» (و منِهُم الحَفَظة لِعِباده و السّدنة«» لابوابِ جِنانه).

4-چهارمین
«گروهى از آنان (آن قدر عظیم و بزرگند که) پاهایشان در طبقات پایین زمین، ثابت و گردن هایشان از آسمان بالا، گذشته است و ارکان وجود و پیکرشان از کرانه‏‌هاى جهان بیرون رفته و شانه‏‌هاى آن‌ها براى حفظ پایه‏‌هاى عرش خدا آماده و متناسب است» (و مِنهم الثّابتة فى الاَرضین السُّفلى اَقدامِهِم و المارقة مِن السّماء العُلیا اَعناقِهم و الخارجة من الاقطارَ ارکانِهم و المُناسبة لقوائم العَرش اکتافِهم).

به بیانی دیگر «چشم‌هاى آن‌ها در برابر عرش او فرو افتاده و در زیر آن بال‌هاى خود را به خود پیچیده و میان آنها و کسانى که در مراتب پایین‏‌ترند، حجاب‌هاى عزّت و پرده‏‌هاى قدرت زده شده است» (نَاکِسَةٌ دُونَهُ اَبْصَارُهُم مُتَلفّعونَ تَحْتَهُ بِاَجْنِحَتِهِمْ مَضْرُوبة بَیْنَهُم وَ بَیْنَ مَنْ دُونَهُم‏ْ حُجُبُ الْعِزَّةِ وَ استَارَ الْقُدْرَة).

«(سطح معرفت و شناخت آنها به قدرى بالاست که) هرگز پروردگار خود را با نیروى وهم به تصویر نمى‏‌کشند و صفات مخلوقات را بر او جارى نمى‏‌سازند. هرگز او را در مکانى محدود نمى‏‌کنند و با نظایر و امثال، به او اشاره نمى‏‌نمایند»   (لَا یَتَوَهّمُونَ رَبّهُمْ بِالتَّصْوِیرِ وَ لَا یَجرُونَ عَلَیْهِ صَفاتُ الْمَصْنُوعِینَ وَ لَا یحَدّونَهُ بِالْاَمَاکِنَ وَ لَا یَشِیرُونَ اِلَیْهِ بِالنَّظَائِرِ).