حروف مقطّعه، چه معنایی دارند؟
مقدمه:
می دانیم که شروع روز دانش آموزان با یک برنامه صبحگاهی مناسب علاوه بر پرورش روح معنوی دانش آموزان، در بالا بردن سطح آموزشی آن ها از لحاظ یادگیری تاثیرگذار است.
به عنوان مثال اگر معلم پرورشی مدرسه بتواند هر هفته یک کلاس را برای برگزاری برنامه های صبحگاه مدرسه انتخاب و هدایت نماید:
اول: تمام دانش آموزان طبق استعداد خود در امور و انجام برنامه ها مشارکت می نمایند.
دوم: طبق ایام اله برای پیدا کردن مطالب مناسب روز اجرای برنامه به دنبال مطالبی از قبیل شعر، مقاله، طنز و غیره هستند.
سوم: مراسم آغازین مدرسه از یکنواخت بودن و احیاناً خسته کننده بودن به پویایی و سرشار بودن تبدیل می شود.
یکی از کارهایی که در اکثر مدارس کشور عزیزمان انجام می شود، خواندن آیاتی از قرآن مجید می باشد، در این زمینه چنان چه دانش آموزان بتوانند علاوه بر شنیدن آیات، با مفاهیم متعالی این معجزه الهی آشنا شوند، بی شک به هدف والای نزول وحی رهنمون گشته ایم.
در این راستا، مرکز یادگیری جهت غنی سازی برنامه های صبحگاه مدارس، به بررسی و تفسیر برخی از آیات قرآن پرداخته است. در این قسمت سعی شده، تفسیر به زبان ساده و قابل درک برای دانش آموزان ارائه گردد.
در این مقاله برخی از آیات سوره مبارکه یوسف، مورد بررسی قرار می گیرد...
سوره یوسف( صفحه 235) ، مربوطه توسط یکی از دانش آموزان قرائت شود.
شما می توانید برای شنیدن فایل صوتی آیات این صفحه کلیک نمایید.
جهت دریافت فایل صوتی آیات فوق، کلیک کنید.
سوره ی مبارکه ی یوسُف، بر حسَب ترتیب جمعی، دوازدهمین سوره از سوره‌های قرآن کریم و از سوره‌های مکّیّه است. یعنی، قبل از هجرت نازل شده‌است. آغاز این سوره که در صفحه ی 235 است، با حروف مقطّعه می‌باشد. مقصود از حروف مقطّعه، حروفی است که جدا از هم و بدون ترکیب تلفّظ می‌شوند. مثلاً می‌گوییم: الف لام میم، یا «الف لام را».
حال، این سوره‌های بیست ونه گانه، بعضی با یک حرف مقطّع آغاز می‌شوند، مانند سوره‌های ق، ص، قلم. و برخی با دو حرف مانند سوره‌های یس، طه. و بعض دیگر، با سه حرف مانند همین سوره که می‌خوانیم: «الف لام را» و سوره ی بقره: الف لام میم. و بعضی با چهار حرف و دو سوره نیز داریم‌که با پنج حرف آغاز شده و آن سوره‌های مریم و شوری است. سوره ی مریم را با حروف کهیعص، و سوره ی شوری را با حم عسق آغاز می‌کنیم.
حال، این‌حروف مقطّعه، چه معنایی دارند و به چه مطلبی اشاره می‌کنند؟
در میان ارباب تفسیر و تحقیق، مورد بحث و گفت و گو واقع شده و هر یک، وجهی گفته و توجیهی کرده‌اند. و به هر حال، هیچ‌کدام، از مدار احتمال خارج نشده و استناد به دلیل قاطعی نکرده‌اند. ما، در این‌جا، به یکی از آن احتمالات، اشاره می‌کنیم و می‌گذریم.
و آن، این که: آیات و سوره‌های قرآن، ترکیب شده از همین‌حروفی است که در دسترس همه ی افراد بشر هست و در مُحاورات خود با آن ها سر و کار دارند و از آن ها انواع قصاید و اشعار و اقسام مقالات از نظم و نثر می‌سازند و در عین حال، از آوردن کلامی هم چون قرآن، عاجز می‌باشند. موادّ اوّلیّه ی قرآن که حروف بیست و هشت گانه ی الفباست، در اختیار همه هست، امّا ترکیب آن همانند ترکیب قرآن، از عهده ی همگان خارج است، حتّی به قدر کوتاه‌ترین سوره، که سه جمله ی کوتاه بیش تر نیست و آن سوره ی کوثر است.
همان‌گونه که تَحَدّی کرده و فرموده‌است: وَ إن‌کُنتُم فی رَیبٍ مِمّا نَزَّلنا عَلی عَبدِنا فَأتوا بِسورَهٍ مِثلِه؛ اگر در آسمانی بودن قرآن تردیدی دارید و آن را ساخته ی فکر بشر می‌پندارید، به‌قدر سوره‌ای مانند او بیاورید.
البتّه،گروه‌هایی به میدان مبارزه ی با قرآن آمدند، ولی شکست خورده و برگشتند و هنوز هم، ندای قرآن، در عالَم بلند است که: قُل لَئِن اِجتَمَعَتِ الإنسُ وَ الجِنّ عَلی أن یَأتوا بِمِثلِ هذَا القُرآن، لایَأتونَ بِمِثلِه وَ لَوکانَ بَعضُهُم لِبَعضٍ ظَهیرا؛ بگو: اگر جنّ و انس، به پشتیبانی یک‌دیگر برخیزند و بخواهند همانند این قرآن بیاورند، نخواهند توانست.
و تا روز قیامت نیز، این ندای قرآن، بلند است و در این‌اَعصار و اَدوارِ روزگار، هر چه بشر، مترقّی‌تر بشود و فکرش روشن‌تر و عالی‌تر و دَرّاک‌ترگردد، باز ازآوردن کتابی مانند قرآن، عاجز خواهد بود.آن‌هم نه‌تنها از جهت ترکیب لفظیِ آن، که مربوط به جنبه ی فَصاحت درکلام است و دارای اِعجاز، بلکه از جهات گوناگون معنوی نیز، در حدّ اعجاز است.
