برخی میپرسند عبارت «وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ» که پس از صلوات بر محمد و آل محمد (صلی الله علیه و آله) فرستاده میشود، آیا در احادیث معصومان(علیهم السلام) وارد شده و مَنصوص است و یا از چیزهایی است که علاقهمندان و ارادتمندان به آقا امام زمان علیه السلام، خودشان، پس از صلوات، آن را اضافه کردهاند؟
در پاسخ به این پرسش، به حدیث زیر توجه کنید که امام صادق علیه السلام میفرمایند:
«مَنْ قالَ بَعدَ صَلوةِ الْفَجْرِ و بَعدَ صَلوةِ الظُّهرِ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد و اَلِ مُحَمَّد و عَجِّل فَرَجَهُمْ لَمْ یَمُتْ حَتّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ مِن اَلِ مُحَمَّد صلی الله علیه و آله و سلم؛ هر کس پس از نماز صبح و نماز ظهر بگوید: «اللّهم صلّ علی محمّد و آل محمّد و عجّل فرجهم»، از دنیا نمیرود مگر آن که قائم آل محمد (صلی الله علیه و آله) را درک میکند. (1)
منبع:
1. سفینة البحار، حاج شیخ عباس قمّی، ج 2، ص49.
صیحه آسمانی
نعمانى به سند خود از امام محمد باقر (علیه السلام) چنین نقل مىکند:آن نداى آسمانى بر نخواهد خاست مگر در ماه رمضان که ماه خداست. آن ندا از جبرئیل است که خطاب به مردم سر داده مىشود و نام قائم را در همه جا طنینانداز مىسازد تا آنجا که همه ساکنان زمین از شرق تا به غرب آن ندا را خواهند شنید. از وحشت شنیدن آن ندا هر کس که در خواب فرو رفته بیدار شده و هر کس برپا ایستاده ناچار به نشستن مىشود و هر کس بر زمین نشسته به ناگاه از جاى برمىخیزد. پس رحمت الهى بر کسى باد که این ندا را بشنود و به آن پاسخ گوید
این نشانه، در کتابهاى اهل سنت، از نشانههاى برپایى قیامت دانسته شده است ولى در منابع روایى شیعه، از نشانههاى ظهور به شمار مىرود. بر اساس آنچه از ظاهر اخبار استفاده مىشود، دجال فردى است که در آخرالزمان و پیش از قیام مهدى (عج) خروج مىکند و غیر عادى است و با انجام کارهاى شگفتانگیز جمع زیادى از مردم را مىفریبد و سرانجام به دست عیسى مسیح (علیهالسلام) در کنار دروازه «در» در منطقه شام به هلاکت مىرسد. (7)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مىفرماید
قیامت برپا نمىشود، تا وقتى که مهدى (علیه السلام) از فرزندانم قیام کند و مهدى (عج) قیام نمىکند، تا وقتى که شصت دروغگو خروج کنند:
پیشاپیش برپایى قیامت، خروج دجال است و پیش از دجال، سى دروغگو، یا بیشتر خروج خواهند کرد)
در کتاب مقدس نیز اطلاعات جامعى پیرامون دجال آمده است. البته واژه دجال (antichrist) تنها در مسایل یوحنا وارد شده اما ادعا شده است که در مکاشفه یوحنا، وسایل پولس و با صراحت کمترى در اناجیل و کتاب دانیال نیز مترادفهاى این واژه به کار رفته است
خسوف و کسوف
یکی دیگر از نشانههاى ظهور، کسوف در نیمه ماه رمضان و خسوف در آخر و یا اول همان ماه است که در احادیث فراوانى از آنها نام برده شده است.
امام باقر (علیه السلام) مىفرماید:
براى مهدى ما، دو نشانه است که از هنگامى که خداوند آسمانها و زمین را خلق فرمود، سابقه ندارد: خسوف در اول ماه رمضان و کسوف در نیمه همان ماه.
در منابع مسیحى نیز سخن از خورشید گرفتگى و تیرگى ماه به عنوان نشانههاى ظهور به میان آمده است
پس از این مصیبتها، خورشید تیره و تار خواهد شد و ماه، دیگر نخواهد درخشید، ستارهها خواهند افتاد و آسمان دگرگون خواهد شد. آنگاه تمام مردم، مرا خواهند دید که در ابرها با قدرت و شکوه عظیم مىآید
روایتهاى اسلامى خبر از وقوع جنگها، فتنهها و آشوبهاى گسترده و فراوان در آخرالزمان و در آستانه ظهور امام مهدى (عج) مىدهند، فتنههایى که پىدرپى مىرسند و سرزمینهاى بسیارى را در برمىگیرند.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از این فتنهها چنین یاد مىکنند.:
فتنهاى به پا مىشود و به دنبال آن فتنهاى دیگر برمىخیزد. فتنه اولى در مقایسه با دومى همانند تازیانه خوردن است در مقایسه با ضربات لبه تیز شمشیر! سپس فتنهاى پدید مىآید که همه محرمات در آن حلال شمرده شود، آنگاه خلافت به بهترین مردم روى زمین مىرسد در حالى که او در خانهاش نشسته باشد.
و نیز در جایى دیگر فرمودند
بعد از من چهار فتنه بر شما فرود آید که در اولى خونها مباح مىشود، در دومى خونها و ثروتها مباح مىگردد، در سومى خونها و ثروتها و ناموسها مباح مىشود و در چهارمى آشوبى کور و کر جهان را مضطرب مىسازد.
در منابع مسیحى نیز به وقوع جنگها و قتلهاى فراوان اشاره شده است
از دور و نزدیک خبر جنگها به گوشتان خواهد رسید. اما پریشان نشوید، زیرا جنگها رخ خواهد داد؛ اما آخر دنیا در آن زمان نیست.
قومها و ممالک جهان با یکدیگر به ستیز برخواهند خاست.
در نقاط دور و نزدیک جنگهاى بسیارى بروز خواهد کرد ولى این علامت فرا رسیدن آخر زمان نیست .
در روایات اسلامى نشانههاى ظهور به دو دسته نشانههاى حتمى و نشانههاى غیر حتمى تقسیم شدهاند. علائم حتمى ظهور آنهایى هستند که تحققشان بدون هیچ قید و شرطى الزامى است؛ اما علائم غیر حتمى، نشانههایى هستند که ممکن است تغییر یابند و یا به کلى حذف شوند
بیش از یکصد نوع گناه و انحراف اخلاقى، اجتماعى، اعتقادى و فرهنگى که در دوران غیبت، دامنگیر جوامع اسلامى مىشود، پیشگویى شده است. از جمله رشوهخوارى، قماربازى، شرابخوارى، زیاد شدن زنا، لواط، قطع صله رحم، سنگدل شدن مردمان، اهتمام مردم تنها به شهوت و شکم، از میان رفتن شرم، نپرداختن زکات و خمس، کمفروشى، بىاعتنایى به اوقات نماز، آراستن مساجد به زیورآلات، گزاردن حج به انگیزههاى مادى و براى غیر خدا، رعایت نکردن احترام بزرگترها، پیروى از ثروتمندان، صرف کردن سرمایههاى عظیم در فساد و ابتذال و بىدینى، چاپلوسى و تملقگویى و...
در باور مسیحیان نیز به افزایش گناه و فساد به عنوان نشانههاى ظهور و حوادث آخرالزمان اشاره شده است.
(این را نیز باید بدانى که در زمانهاى آخر، مسیحى بودن بسیار دشوار خواهد بود زیرا مردم خداپرست، پولدوست، مغرور و متکبر خواهند بود، و خدا را مسخره کرده، نسبت به والدین نامطیع و ناسپاس خواهند شد و دست به هر عمل زشتى خواهند زد. مردم سنگدل و بىرحم، تهمتزن و ناپرهیزکار، خشن و متنفر از خوبى خواهند بود و کسانى را که مىخواهند زندگى پاکى داشته باشند به باد تمسخر خواهند گرفت. در آن زمان، خیانت در دوستى امرى عادى به نظر خواهد آمد، انسانها خودراى، تندخو و مغرور خواهند بود و عیش و عشرت را بیشتر از خدا دوست خواهند داشت. به ظاهر افرادى مومن، اما در باطن بىایمان خواهند بود. فریب اینگونه اشخاص خوش ظاهر را نخور.)
بسیارى برخاسته، خود را نبى معرفى خواهند کرد و عده زیادى را گمراه خواهند نمود، گناه آنقدر گسترش پیدا خواهد کرد که محبت بسیارى سرد خواهد شد
در بعضى از روایات اسلامى به آتش زرد و سرخ خامى اشاره شده که از مقدمات ظهور حضرت مهدى (عج) است. از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمود:
وقتى آتش بزرگى از سوى مشرق مشاهده گردید که در بعضى شبها بالا مىآید، در آن هنگام گشایش کار مردم پدید مىآید و این آتش اندکى قبل از ظهور قائم خواهد بود.
و از امام باقر (علیه السلام) روایت شده که فرمود:
وقتى از جانب مشرق آتشى بزرگ و سرخ خام مشاهده نمودید که سه یا هفت روز بالا مىآید . در آن هنگام به خواست خدا منتظر فرج آل محمد (صلی الله علیه و آله) باشید و خدا عزیز و حکیم است.
در نسخه خطى ابن حماد از ابن معدان نقل شده است که گفت:
وقتى در ماه رمضان ستونى از آتش از جانب شرق در آسمان مشاهده نمودید تا مىتوانید مواد غذایى و خوراک تهیه نمایید که آن سال قحطى خواهد بود
در انجیل لوقا نیز از آتشى شبیه آنچه در روایات اسلامى آمده به عنوان نشانهاى از ظهور یاد شده است.
در آن زمان، دنیا مانند زمان لوط خواهد بود که مردم غرق کارهاى روزانهشان بودند، مىخوردند و مىنوشیدند و خرید و فروش مىکردند، مىکاشتند و مىساختند تا صبح روزى که لوط از شهر سدوم بیرون آمد و آتش گوگرد از آسمان بارید و همه چیز را از بین برد. بلى به هنگام بازگشت من، اوضاع دنیا به همین صورت خواهد بودسلام
امروز در پاسخ به سوال دوستی درباره قسم خوردن به مطالبی در این باره می پردازم:
اگر کسی قسم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند مثلاً قسم بخورد که روزه بگیرد، یا دود استعمال نکند ،چنانچه عمداً مخالفت کند ، باید کفاره بدهد.یعنی یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز روزه بگیرد.
قسم چند شرط دارد:
اول کسی که قسم می خورد باید عاقل و بالغ باشد.
دوم کاری را که قسم می خورد انجام دهد، باید حرام و مکروه نباشد و کاری را که قسم میخورد ترک کند،باید واجب و مستحب نباشد.
سوم به یکی از اسمهای خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی شود مانند خدا و الله و یا اسمهایی که خدا را در نظر می آورد .
چهارم قسم را به زبان بیاوردو اگر بنویسد یا در قلبش قصد کند صحیح نیست ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است .
پنجم عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد و اگر موقعی که قسم می خورد ممکن باشد و بعد عاجز شود یا برایش مشقت داشته باشد قسمش به هم می خورد.
قسم دروغ خوردن حرام است ولی اگر برای اینکه خودش یا مسلمان دیگری را از شر ظالمی نجات دهد ، قسم درزغ بخورد اشکال ندارد
ابن مسعود در این باره مى گوید:
قل ما تعلم و لا تقل مالا تعلم !2) )آیه شریفه "ایاک نعبد وایا ک نستعین " هر دوقسمت آیه دلالت بر توحید عملی دارد
3) )آیه شریفه "الحمد لله رب العالمین " دلالت بر توحید عبادی دارد 0زیرا حمد از مصداق عبادت است ومنحصر در خداوند است وعبارت رب العالمین در توصیف الله است ویکی از صفات ثبوتیه خداوند است ولذا نیازی نیست به توحید افعالی(ربوبیت) اشاره شود
4) آیه شریفه "ما لهم من دونه من ولی " بر توحید در ولایت که از اقسام توحید افعالی است اشاره دارد .
5) آیه شریفه "لایشرک فی حکمه احدا " بر توحید در ولایت که از اقسام توحید افعالی است اشاره دارد .
6) توحید درخالقیت،توحید درمالکیت،توحید درولایت و ربوبیت از اقسام توحید نظری است
7) کلمه "یگانگی ویکتایی "به معنی توحید است .بنابرین این دوکلمه هیچ یک از اقسام توحید را نمی رساند
8) آیه شریفه " ولم یکن له کفوا احد " دلالت بر اصل توحید دارد .
9) آیه شریفه " لیس کمثله شی ء " دلالت بر اصل توحید دارد .
10) ثانی داشتن , بیانگر شر ک درخالقیت است
11)اعتقاد به تثلیث , دلالت بر شر ک درخالقیت دارد
12) اعتقاد به اینکه جهان دارای یک اصل یا مبدا است دلالت بر توحید در خالقیت دارد .
13) اعتقاد به چند مبدا وخدا که خودشان مخلوق نیستند مانند اعتقاد به ثنویت وتثلیث دلالت بر شرک درخالقیت دارد
14) نسبت دادن کارها وافعال مخلوقات به خداوند وعدم استقلال مخلوقات در کارهای خود بر توحید درربوبیت اشاره دارد .
15) عبارت"لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم " بر توحید درربوبیت اشاره دارد .
16) عبارت "بحول الله وقوته اقوم واقعد " بر توحید درربوبیت اشاره دارد .
18) اعتقاد به اینکه تدبیر و پرورش مخلوقات فقط به دست خداست بیانگر توحید در ربوبیت است 19 ) آیه شریفه "افریتم ما تحرثون .اانتم تزرعونه ام نحن زارعون " دلالت بر توحید ربوبیت دارد که از اقسام توحید افعالی است اشاره دارد .
20) آیه شریفه "افریتم النار التی تورون .اانتم انشا تم شجرتها " دلالت بر توحید ربوبیت دارد که از اقسام توحید افعالی است اشاره دارد .
21) کسانی که معتقدند مخلوقات جهان در آثار وافعال خود مستقل از خدا هستند گرفتار شرک درربوبیت شده اند .
22) اگر شفابخشی رسول خدا واولیای دین را مستقل از خدا تلقی کنیم اشاره به شرک درربوبیت دارد .
23) اینکه عسل شفابخش است منافات با توحید افعالی-ربوبیت- ندارد .
24) آیه شریفه "نحن جعلنا ها تذکره ومتا عا للمقوین... با ترجمه اش " دلالت بر توحید ربوبیت دارد که از اقسام توحید افعالی است اشاره دارد.
25) آیه شریفه " واعلموا ان الله غنی الحمید " دلالت بر اصل توحید دارد- وخداوند بی نیاز وحمید است –بی نیاز فقط یکی است وآن فقط خداست 0
26) آیه شریفه " ولله ما فی السماوات والارض والی الله ترجع الامور " دلالت بر توحید مالکیت واین موضوع از کلمه" لله "به دست می آید که به معنای "برای خدا-مال خدا" است .وقسمت آخر آیه ( الی الله ترجع الامور ) فقط به خاطر کامل شدن آیه آمده است ومربوط به بازگشت امور به خدا است ..
27) آیه شریفه " ولم یکن له شریک فی الملک " دلالت بر توحید در پادشاهی دارد که شاخه ای از توحید در ولایت است ( از کتاب درسی حذف شده است )
28) عبارت " تنها وجود مستقل وبه خود متکی خداست " دلالت بر اصل توحید دارد(درتستهای اخیر به عنوان خالقیت در نظرگرفته شده بود)
29) از ابیاتی که در کتاب درسی وجود دارد به گونه ای سوال طرح می شود که فقط مربوط به کاربرد اصلی آن شعر در آن درس است
30) آیه شریفه " فا عبدوه هذا صراط مستقیم " دلالت بر توحیدعبادی دارد
31) آیه شریفه " اتخذوا احبارهم ورهبانهم اربابا من دون الله " از دیدگاه کسانی حکایت می کند که انسان ها رابه جای خدا سرپرست وحاکم خود گرفته بودند واز آنها اطاعت می کردند ودر نتیجه , گرفتار شرک در عبادت شده بودند .واین شر ک هم شامل شرک خفی وهم شرک جلی می شود وهم به شر ک فردی وهم به شرک اجتماعی مربوط است .پس کافی است که بگوییم اشاره به شرک در عبادت دارد.
32) آیه شریفه " ان الله ربی و ربکم " بر توحید در ربوبیت از شاخه افعالی اشاره دارد وعبارت " فا عبدوه هذا صراط مستقیم " دلالت بر توحیدعبادی-عملی دارد
33) آیه شریفه 31 توبه " وما امروا الا لیعبدوا الها واحدا " دلالت بر توحیدعبادی دارد.
34)عبارت "لا اله الا الله " و"لا اله الا هو " هرچند که ناظر بر یکی از اقسام توحید ذاتی وعبادی است اما برای اینکه دانش آموزان دچار خطا نشوند باید بگوییم " این کلمه گرچه برهمه ابعاد توحید دلالت دارد اما بیش از هر چیز ناظر توحید عملی ودعوت کننده به آن است .
35)عبارت "ان اعبدوا الله واجتنبوا الطاغوت ..."دلالت بر توحید عبادی (عملی )دارد .ونفی کننده شرک در دوبعد فردی واجتماعی است .
36)عبارت "ومن یسلم وجهه الی الله... ..."دلالت بر توحید عبادی (عملی )دارد –توجه به ترجمه در طرح سوال ضروری است .(بعدفردی)
37) در عبارت " خالق کل شی ء فاعبدوه " قسمت اول دلالت بر توحید درخالقیت دارد وقسمت دوم دلالت برتوحید عبادی . لازم به تذکر است که اعتقاد به این که جهان دارای یک اصل ؛یک مبدا ,یک علت یا یک خالق است .به معنای آن است که یک ذات آفریننده جهان است ودلالت برتوحید درخالقیت دارد.اما ثنویون واهل تثلیث که معتقدند دویا سه ذات قدیم آفریننده موجودات جهان هستند , گرفتار شرک درخالقیت می با شند .
38) عبارت " ان تقوموا لله مثنی وفرادی " دلالت بر توحید عملی ( عبادی ) دارد .
39) عبارت " فاعبد الله " دلالت بر توحید عبادی ( عملی ) دارد .
40) عبارت " لا تعبدوا الشیطان " مردم را از شرک در عبادت نهی می کند
41) آیه شریفه " وان اعبدونی " مردم را دعوت به توحید عبادی ( عملی ) می کند .
42) آیه شریفه " لا اله الا هو خالق کل شی فاعبدوه ". وبه سه عبارت . " لا اله الا هو- خالق کل شی - فاعبدوه " تجزیه می شود . که دلالت آن ها بر هر کدام از اقسام توحید مشخص شده است .
43) مفهوم ومحتوای کتاب درسی خیلی مهم است .